تحليل ژئوپليتيكي و فرآيند مديريت منازعه بر سر شبه‌جزاير كوچك (مورد: باكاسي در مرز كامرون و نيجريه)

Geopolitical Analysis and Conflict Management Process Over Small Peninsulas (A Case Study: Bakassi on the Cameroon-Nigeria Border)

شبه‌جزيره باكاسي در مرز كامرون و نيجريه در ساحل خليج گينه واقع شده است. اين شبه‌جزيره داراي ذخاير انرژي و منابع شيلات است و مورد اختلاف دو كشور بود. از سال 1993 تا 2006 ميلادي، منازعه بر سر مالكيت آن شكل جدي به خود گرفت و وارد مرحله تقابل نظامي و وقوع خسارت‌هاي جاني و مالي شد. كامرون در سال 1994 ميلادي از نيجريه به ديوان بين‌المللي دادگستري شكايت كرد. در اكتبر 2002 ميلادي، ديوان رأي به نفع كامرون داد و باكاسي را متعلق به اين كشور دانست، اما نيجريه حكم را نپذيرفت و از شبه‌جزيره خارج نشد. منازعات تا سال 2006 ميلادي تداوم يافت. در اين سال، با ميانجي‌گري سازمان ملل متحد، نيجريه حاكميت كامرون بر باكاسي را پذيرفت. پژوهش حاضر با روش توصيفي تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي با بررسي منازعه كامرون و نيجريه بر سر باكاسي و فرآيند توقف آن، در صدد تحليل ژئوپليتيكي ريشه‌هاي منازعه بر سر شبه‌جزاير كوچك استراتژيك، و ارائه پيشنهاد براي توقف و حل بهينه اين نوع منازعات است. سؤال اصلي اين است كه مهم‌ترين علل ژئوپليتيكي منازعه بر سر شبه‌جزاير كوچك استراتژيك كدام است و روش بهينه براي توقف اين نوع منازعه چيست؟ نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه چند مؤلفه‌ اصلي ژئوپليتيكي در ابعاد تاريخي، طبيعي و اقتصادي، موقعيتي و هويتي و جمعيتي در وقوع منازعه بر سر شبه‌جزاير كوچك استراتژيك نقش داشته و مداخله و ميانجي‌گيري چندسطحي با در نظر گرفتن خواسته‌هاي ساكنان شبه‌جزاير و... در توقف و حل بهينه منازعه اثرگذار است.

The Bakassi Peninsula is located on the border of Cameroon and Nigeria on the shores of the Gulf of Guinea. The peninsula has energy reserves and fishery resources and was disputed between the two countries. From 1993 to 2006, a serious conflict occurred over its ownership, leading to military confrontation and the loss of life and property. In 1994, Cameroon recorded a lawsuit against Nigeria in the International Court of Justice. In October 2002, the International Court of Justice ruled in favor of Cameroon and considered Bakassi to belong to this country. Nigeria did not accept the judgment and did not leave the peninsula. This research has been done by descriptive-analytical method and using library resources, and by examining the Cameroon-Nigeria conflict over Bakassi and the process of its cessation, it seeks a geopolitical analysis of the roots of the conflict over small and strategic peninsulas, and offers suggestions for the optimal resolution of these disputes. The main question is what are the most important geopolitical causes of the conflict over the strategic small peninsulas? an‎d what is the best way to stop this kind of conflict? The results show that several main geopolitical components in historical, natural and economic, positional, identity, and demographic dimensions are effective in the occurrence of conflict over strategic small peninsulas, and multi-level intervention and mediation according to the demands of the inhabitants of the peninsulas, etc. is effective in stopping and optimally resolving the conflict.