دوراهي تعارض و سازش: واكاوي اجراي مهريه در ميان زنان مراجعه‌كننده به دادگاه شهربابك

The Crossroads of Conflict and Compromise: Exploration of Mahr Enforcement among Referred Women to Shahrebabak Court

اجراي مهريه، يكي از مشكلات پرشمار خانواده‌هاي ايراني است كه زندگي زناشويي را تحت تأثير قرار مي‌دهد و گسترش آسيب‌هاي اجتماعي را در پي دارد. هدف پژوهش حاضر، واكاوي اجراي مهريه در ميان زنان مراجعه‌كننده به دادگاه شهربابك بود كه داده‌ها با 26 نفر از آنان از طريق مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته جمع‌آوري شد و با روش نظريۀ زمينه‌اي مورد تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد كه زنان از مهريه دو برداشت متفاوت دارند؛ برخي از مهريه به‌عنوان اتمامِ‌حجت استفاده مي‌كنند تا مردان را به زندگي زناشويي برگردانند و مانع جدايي شوند. برخي نيز با مهريه مردان را تحت‌فشار قرار مي‌دهند تا طلاق بگيرند يا به‌جاي دريافت مهريه حضانت فرزندان از آنِ خود كنند. بسترهايي مانند پشتوانۀ اقتصادي به‌مثابۀ ترس از آينده و روابط نامناسب در جامعه، زمينه را براي گرفتن مهريه فراهم مي‌كنند و عواملي مانند باورهاي عاميانه، حق مشروع و فضاي تنش‌زا، باعث به‌اجراگذاشتنِ مهريه در زندگي زناشويي مي‌شوند. پديدۀ برساخت‌شدۀ پژوهش، «رهايي عامدانه و بازگشت عامدانه» است كه برجسته‌ترين وجه ادراكي مصاحبه‌شوندگان به شمار مي‌رود و گونه‌اي كشمكش دائمي را در آن‌ها ايجاد كرده است. پيشنهاد پاياني پژوهش، شكل‌گيري گفتمان كنش ارتباطي صحيح توسط خانواده‌ها و نهادهاي اجتماعي و فرهنگي جامعه ازجمله مراكز مشاوره، آموزش‌وپرورش و رسانه‌ها و ... در جامعه است.

The mahr enforcement is one of the many problems of Iranian families that affect marital life and, consequently, spread social harm in society. The purpose of this study was to investigate the mahr enforcement among referred women to Babak city court; Data were collected from 26 through semi-structured interviews and analyzed by contextual theory. The results showed that women have two different perceptions of mahr, some of whom use dowry as an ultimatum to bring men back to married life and prevent separation. Some also pressure men with mahr to divorce or take custody of their children instead of mahr. The research phenomenon was presented under the title of "deliberate release and deliberate return", which is the most important perceptual aspect of the interviewees and has created a kind of constant conflict in them. It is suggested that the discourse of proper communication action be formed by families and social and cultural institutions of the society, including counseling centers, education and media, etc. in the society.