مقايسه اثربخشي برنامه درماني اتيسم يكپارچه با خانواده و آموزش مهارت‌هاي ويژه چندگانه بر خودپنداره در مادران كودكان مبتلا به اختلال طيف اتيسم

Comparison the Effectiveness of Autism Integrated Treatment Program with Family and Multiple Special Skills Training on Self-Concept in Mothers of Children with Autism Spectrum Disorder

هدف: با توجه به نقش و اهميت مادران در مراقبت از كودكان مبتلا به اختلال طيف اتيسم، پژوهش حاضر با هدف مقايسه اثربخشي برنامه درماني اتيسم يكپارچه با خانواده و آموزش مهارت‌هاي ويژه چندگانه بر خودپنداره در مادران كودكان مبتلا به اختلال طيف اتيسم انجام شد. روش: اين مطالعه نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري يك ماهه همراه با گروه كنترل بود. جامعه پژوهش مادران كودكان مبتلا به اختلال طيف اتيسم شهر تهران در سال 1398 بودند كه 45 نفر از آنها با روش در دسترس انتخاب و با روش تصادفي در سه گروه مساوي جايگزين شدند. گروه آزمايش اول برنامه درماني اتيسم يكپارچه با خانواده و گروه آزمايش دوم آموزش مهارت‌هاي ويژه چندگانه را براي 9 جلسه 90 دقيقه‌اي دريافت كردند و گروه كنترل آموزشي نديد. ابزار پژوهش مقياس خودپنداره (بك و همكاران، 1990) بود و داده‌ها با روش‌هاي آزمون تعقيبي بونفروني و تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر در نرم‌افزار SPSS-22 تحليل شدند. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه هر دو شيوه برنامه درماني اتيسم يكپارچه با خانواده و آموزش مهارت‌هاي ويژه چندگانه در مقايسه با گروه كنترل باعث افزايش خودپنداره مادران كودكان مبتلا به اختلال طيف اتيسم شدند و نتايج در مرحله پيگيري نيز حفظ شد (0/05˂P). علاوه بر آن، برنامه درماني اتيسم يكپارچه با خانواده در مقايسه با آموزش مهارت‌هاي ويژه چندگانه باعث افزايش خودپنداره آنان شد (0/05˂P). نتيجه‌گيري: با توجه به اثربخشي هر دو شيوه و اثربخشي بيشتر برنامه درماني اتيسم يكپارچه با خانواده، مشاوران و درمانگران مي‌توانند از اين روش در كنار ساير روش‌هاي درماني موثر براي بهبود خودپنداره مادران كودكان مبتلا به اختلال طيف اتيسم استفاده كنند.

Purpose: Considering the role and importance of mothers in caring of children with autism spectrum disorder, the present research was conducted with the aim of comparison the effectiveness of autism integrated treatment program and multiple special skills training on self-concept in mothers of children with autism spectrum disorder. Methodology: This study was semi-experimental with pre-test, post-test and one-month follow-up with control group. The population research was mothers of children with autism spectrum disorder of Tehran city in 2019 year, which 45 people of them were selected by the available sampling method and randomly replaced in three equal groups. The first experimental group received the autism integrated treatment program with family and the second experimental group received the multiple special skills training for 9 sessions of 90 minutes and the control group did not receive training. The research tool was the self-concept scale (Beck & et al, 1990) and data were analyzed by methods of repeated measures analysis of variance and Bonferroni post hoc test in SPSS-22 software. Findings: The findings showed that both methods of autism integrated treatment program and multiple special skills training in compared to the control group increased the self-concept of mothers of children with autism spectrum disorder and the results were maintained in the follow-up phase (P<0.05). In addition, the autism integrated treatment program with family in compared to the multiple special skills training increased their self-concept (P˂0.05). Conclusion: Due to the effectiveness of both methods and the greater effectiveness of autism integrated treatment program with family, counselors and therapists can use this method along with other effective treatments methods to improve the self-concept of mothers of children with autism spectrum disorder.