حقوق پرداخت كنندگان ماليات، مطالعۀ تطبيقي در آموزه هاي نهج البلاغه و نظام حقوق مالياتي ايران

يكي از مهمترين منابع مالي دولتها در زمانهاي گذشته و حال حاضر، ماليات است. ماليات علاوه بر تأمين بخش قابلتوجهي از درآمدهاي عمومي، به مثابه ابزاري حكومتي براي تعديل ثروت در جامعه و ازبين بردن شكاف طبقاتي مورد استفادۀ حكومتها قرار ميگيرد. در حكومت اسلامي نيز منابع مالي مختلفي پيشبيني شده است كه از جمله ميتوان به زكات، خمس، انفال، خراج و جزيه اشاره كرد. همانطور كه شهروندان مكلّف به پرداخت انواع مالياتهاي قانوني و شرعي هستند، در برابر حكومت و دستگاه مالياتي آن حقوقي نيز دارند. در اين مقاله، با روش توصيفي  تحليلي به بررسي و پاسخ به اين پرسش پرداخته يم كه در آموزههاي نهج البلاغه چه حقوق و امتيازهايي براي پرداختكنندگان مالياتهاي اسلامي پيشبيني شده است و نظام حقوق مالياتي ايران تا چه اندازه با آموزههاي نهج البلاغه در اين زمينه مطابقت دارد. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد رويكرد امام علي(ع) به ماليات گيري رويكردي تلفيقي و شامل هر دو بُعد تربيتي و كسب درآمد است و بنابراين اصل را بر اعتماد به مؤديان مالياتي نهاده است اما رويكرد نظام مالياتي ايران تنها رويكرد كسب درآمد است و اصل را بر بياعتمادي بر مؤديان قرار داده است. البته در برخي از حقها مانند حق رفتار منصفانه و محترمانه با مؤدي، حق رازداري، حق تجديدنظرخواهي، حق ارزيابي منصفانه وغيره، نظام حقوق مالياتي ايران با آموزههاي نهج البلاغه مطابقت دارد.