ارزيابي منبع محور مناطق نمونه گردشگري بر اساس مدلهاي رقابتمندي مقصدهاي گردشگري (TDC) و تحليل تصميم گيري چند معياره (MCDA)

Resource-based evaluation of tourism sample areas based on the competitiveness model of tourist destinations and multi-criteria decision analysis

يكي از چالشهاي مهم مديران گردشگري ، درك واقعي از عوامل مسير موفقيت مقصد گردشگري، است. بنابراين مهم است زمينه اي كه توسعه گردشگري در آن رخ مي دهد و چگونگي تكامل آن براي دستيابي به موقعيت رقابتي به درستي ارزيابي شود. هدف اين مطالعه تعيين اهميت نسبي مشخصه هايي است كه تعيين كننده ي مزيتهاي نسبي نه رقابتي در فرايند توسعه و سرمايه گذاري مقصدها است. براي تحليل از روش تصميم گيري MCDA به عنوان روشي نوآورانه در زمينه تجارت مقصدهاي گردشگري در تركيب با مدل رقابت مندي مقصد گردشگري (TDC) مزيت هاي منبع محور براي سه منطقه نمونه گردشگري استفاده شده است. از روش نمونه گيري قضاوتي، شامل 15 كارشناس و متخصص گردشگري آشنا با مناطق نمونه اين تحقيق، استفاده شد. بر طبق يافته هاي تحقيق، معيار " ويژگي هاي طبيعي، اجتماعي فرهنگي و فيزيكي منطقه" و همچنين معيار "دسترسي به منابع انساني توانمند و تحصيل كرده و روحيه ي بالاي مهمان نوازي و تمايل مردم براي مشاركت در توسعه ي گردشگري" به ترتيب با ارزيابي 41.7 و 27.2 درصد و نرخ ناسازگاري (IR) قابل قبول كمتر از 0.1، از اهميت نسبي به مراتب بالاتري در سنجش مزيت نسبي مناطق مورد مطالعه، مورد ارزيابي قرار گرفت. منطقه درياچه مهاباد با 46.6 درصد نسبت به 2 منطقه گردشگري ديگر از اولويت بالاتري براي توسعه گردشگري انتخاب شد. در پايان مدل تصميم گيري چند معياره ي در تركيب با الگوهاي رقابتمندي مقصدهاي گردشگري به عنوان يك ابزار اثربخش براي ارزيابي توان رقابت مندي و مزيت سنجي مناطق براي توسعه ي گردشگري ارزيابي مي شود.

Although the multi-criteria decision analysis method has been used in various business areas, nevertheless, it has received less attention in the field of tourism. The main goal of this paper, according resource-based comparative advantages approach, evaluation and prioritize tourism potential regions using competitiveness models and done by Multi-Criteria Decision Analysis method. Another goal of this study is specification of comparative importance of attributes that are determinative to identify comparative advantages, not necessarily competitive, of tourism regions for development and investment. Fifteen experts from West Azarbayjan participated in this study. 5 Criterion and 15 sub- Criterion, according literature review and expert viewpoints, are used as a main attributes of this study. Findings revealed that Mhabad Lake well-evaluated according of this study attributes, and physical and environmental attributes include the climatic conditions, landscape and ecology, and the socio-cultural attributes include the history, politics, art, economic activities, ways of life, monuments, individual buildings and built environment was the upmost rank among other criterions. At the end The AHP model was shown to be a reliable tool to evaluate destination competitiveness. Theoretical and managerial implications and future research suggestions are discussed.