تحليلي بر عملكرد عالمان شيعي در صيانت از دين در عصر ناصرالدين شاه قاجار

An analysis of the performance of Shiite scholars in the protection of religion in the era of Nasser al-Din Shah Qajar

واژه تشيع، يگانه اي در ميان واژگان است كه در طول تاريخ، عجين با مبلغان و عالمان و مراجعي است كه با پويايي و بصيرت در هر عصري موجب جوشش و شيوع اين مذهب گرديده اند. علماي شيعه، پرچمداران عرصه دين و فرهنگ بوده و در حفاظت از حريم آن از هيچ كوششي فروگذار نكرده اند. كاركردهاي اجتماعي علما در برابر خودخواهي هاي حاكمان مستبد به ويژه سلاطين قاجار و همين طور مقابله با دو دولت استعماري روسيه و بريتانيا بسيار مثمر ثمر بوده است. آنان توانستند در دوران حكومت پنجاه ساله (1313- 1264ق) ناصرالدين شاه كه اوج امتيازدهي به دول استعماري و غارتگر روس و انگليس بود، ساحت ديني، سياسي و معيشت و اقتصاد ايران را به اندازه توان خود حفظ نمايند. در نهايت يافته و نتيجه اين پژوهش، مخاطب را با جايگاه عالماني نظير آيت الله كني، ميرزاي شيرازي، ميراز محمدحسن آشتياني، حاج ميرزا جوادآقا تبريزي، آقا سيدعلي اكبر فال اسيري و... كه توانستند با اقدامي آگاهانه ي برگرفته از قرآن، سنت، عقل و اجماع از دين صيانت كنند، آشنا مي كند.

The word Shiism is the only word that throughout history has been associated with missionaries, scholars and authorities who have caused the rise and spread of this religion with dynamism and insight in every age. Shiite scholars are the flag bearers of religion and culture and have spared no effort to protect its sanctity. The social functions of the ulema have been very fruitful against the selfishness of the tyrant rulers, especially the Qajar sultans, as well as against the two colonial governments of Russia and Britain. They were able to maintain the religious, political, livelihood and economy of Iran to the best of their ability during the fifty-year rule of Nasser al-Din Shah (1264-1313 AH), which was the culmination of concessions to the colonial and looting states of Russia and Britain. Finally, the results of this research provide the audience with the position of scholars such as Ayatollah Kani, Mirza Shirazi, Miraz Mohammad Hassan Ashtiani, Haj Mirza Javad Agha Tabrizi, Agha Seyyed Ali Akbar Fal Asiri, etc., who were able to take a conscious action taken from the Qur'an, Sunnah , Wisdom and consensus to protect religion, acquaints.