بررسي ادله تاريخي ميلاد امام زمان در عرصۀ تاريخ اجتماعي نوين و حافظه جمعي تاريخي

A study of the historical evidence of the birth of Imam al-Zaman In the field of modern social history and historical collective memory

با توجه به اصالت مهدويت در باور شيعه و اهل‌سنت، اين انديشه از جايگاه مستحكمي در بين مسلمانان برخوردار است. برخي از علما و مورخين شهير اهل‌سنت نيز به نقل روايي و تاريخي ميلاد امام زمان؟عج؟ پرداخته‌اند. در اين پژوهش، انكار ميلاد امام دوازدهم شيعه توسط پيشران نسل دوم جريان روشنفكري ديني به روش تاريخ اجتماعي نوين و مطالعات حافظه جمعي تاريخي بررسي شده است. هدف اين تحقيق با عنايت به دستاوردهاي دو حوزه ياد شده، نگاهي نو به مهدويت و نقد اظهار نظر عجولانه پيشران نسل دوم جريان روشنفكري ديني در اين رابطه است. در اين ميان با رد نگاه كارلايلي به تاريخ، تاكيد بر رسالت تاريخ اجتماعي در بعد زيست جهان غير مادي دنبال شده است. اين حيطه دربردارندۀ آيين‌ها، باورها و آداب و رسوم ناظر به آنها، معتقدات و رفتارهاي ديني مردم است. با توجه به اين رويكرد، بركشيدن زواياي تاريك در تاريخ مورد تاكيد است. از سوي ديگر گزاره‌هاي متواتر تاريخي كه به نوعي حافظه جمعي تاريخي به شمار مي‌آيد، انكار انديشه مهدويت و ميلاد مهدي موعود؟عج؟ را به نقد مي‌كشد.

Due to originality of Mahdism in the Shiite and Sunni beliefs, this idea has a strong position among Muslims. Some famous Sunni scholars and historians have also narrated the history of the birth of Imam Zaman(as). In this study, the denial of the birth of the twelfth Shiite Imam by the proponents of the second generation of religious intellectuals has been studied by the method of modern social history and historical collective memory studies. The aim of this research is to take a new look at Mahdism and criticize the hasty comments of the proponents of the second generation of religious intellectuals in this regard, considering the achievements of the two mentioned fields. By rejecting Carlyle's view of history, the emphasis has been on the mission of social history in the dimension of the immaterial biological world. This area includes the religions, beliefs and customs that govern them, the religious beliefs and behaviors of the people. According to this approach, drawing dark corners in history is emphasized. On the other hand, successive historical statements, which are considered as a kind of historical collective memory, criticize the denial of the idea of Mahdism and the birth of the Promised Mehdi(as).