بازخواني انتقادي منطق تكويني علم اجتماعي دوركيم از منظر حكمت متعاليه

A Critical Study of Durkheim's Genetic Logic of Social Science from the Perspective of Transcendental Wisdom

پايه و بنيان شكل‌گيري علوم مختلف مبتني بر منطق و روش‌هايي است كه چگونگي تجزيه و تحليل واقعيت‌ها را مشخص مي‌سازند؛ از جملۀ آن‌ها منطق تكويني است كه دوركيم در علم اجتماعي خويش مدعي استفاده از آن است. به اين معنا كه در تحقيق واقعيت‌هاي اجتماعي لازم است از ساده‌ترين نمود پديده‌هاي اجتماعي آغاز كرد تا از اين طريق بتوان به انكشاف واقعيت‌هاي پيچيده در اجزاي ساده دست يافت. اين امر با نگاه به اصول فلسفي حكمت متعاليه رويكرد متفاوتي را رقم مي‌زند. مقالۀ پيش‌رو با استفاده از روش كتابخانه‌اي و به شيوۀ اسنادي در صدد بيان اين نكته است كه هرچند توجه به منطق تكويني در حكمت متعاليه موضوعيت دارد، اما ناديده‌گرفتن ساير سطوح معرفتي كه نقشي پررنگ در توليد و پيشرفت علم دارند، باعث تقليل‌گرايي، نسبي‌گرايي و ... مي‌شود. در حكمت متعاليه با توجه به همبستگي طولي ادراكات، تنوع روشي، توجه به قصد كنشگران، توجه به اصول عقلي و ارتباط وثيق علم با متافيزيك، ثبات علم و حقيقت‌محوري آن با بازگشت به باورهاي پايه تضمين مي‌گردد.

The basis and fundamental of the formation of various sciences is based on logic and methods that determine how to analyze realities. One of them is the developmental logic that Durkheim claims to use in his social science. In other words, in the study of social realities, it is necessary to start from the simplest manifestation of social phenomena in order to achieve the development of complex realities in simple components. This brings up a different approach by looking at the philosophical principles of transcendental wisdom (Hikmah). The present paper uses the library method and the documentary method to express the point that although attention to developmental logic is important in transcendental wisdom, ignoring other levels of knowledge that play a significant role in the production and development of science, causes reductionism, relativism etc. In transcendental wisdom, due to the longitudinal correlation of perceptions, methodological diversity, attention to the intention of actors, attention to rational principles and the close connection of science with metaphysics, the stability of science and its truth-centeredness is guaranteed by returning to basic beliefs.