جهل حكمي و جهل موضوعي در جرايم موجب حدود و قصاص نوجوانان

Ignorance of law and mistake of fact in juvenile crimes punishable by haad or qisas

دوران كودكي و نوجواني مرحله‌اي تأثيرگذار و حساس در زندگي هر فرد است و قانون‌گذاران با درك اين حساسيت، تلاش مي‌كنند تا با توجه به تفاوت‌هاي موجود ميان اين گروه و گروه بزرگسالان، حقوق و تكاليف متمايزي را براي آن‌ها درنظر بگيرند. در قانون مجازات اسلامي نيز اين امر مورد توجه قانون‌گذاران بوده‌است و نظام افتراقي براي پاسخ‌دهي به جرايم اين دسته پيش‌بيني شده‌است. ازجملۀ اين موارد، مادۀ 91 قانون مجازات اسلامي است كه به بحث رشد جزايي، جهل حكمي و جهل موضوعي، در جرايم موجب حدود و قصاص نوجوانان پرداخته‌است. از آنجا كه قانون‌گذار در مواد عمومي، يعني مواد 144 و 155 از قانون مجازات اسلامي، به بحث جهل موضوعي و حكمي در جرايم بزرگسالان پرداخته‌است، ذكر دوبارۀ اين موارد در مادۀ 91، در نگاه اول، زائد و بي‌معنا به‌نظر مي‌رسد. اما با توجه به سياست افتراقي و مبتني بر تخفيفِ قانون‌گذار در واكنش به جرايم اطفال و نوجوانان، به‌نظر مي‌رسد مادۀ 91 در مقام بسط و گسترش مفهوم جهل موضوعي و جهل حكمي در جرايم موجب حدود و قصاص نوجوانان است تا از اين طريق، در برخورد با نوجوانان بزهكار، نسبت‌به بزرگسالان بزهكار، تخفيف بيشتري اعمال كند.

Childhood and adolescence is an influential and sensitive stages in every person’s life. Legislators, understanding this sensitivity and try to consider different rights and duties for juvenile according to the differences between this group and adults. In the Islamic Penal Code, this issue has been considered by the legislators and a differential system has been provided to respond to the crimes of juvenile. According to this, in Article 91 of the Islamic Penal Code, Legislator predicted specific rule deals with Criminal maturity, ignorance of the law and mistake of fact in juvenile crimes punishable by haad or qisas. However the legislator in general section of Islamic penal code, Articles 144 and 155 discusses about ignorance of law and mistake of fact in adult crimes. At first glance, mentioning these cases again in Article 91 seems superfluous and meaningless. But, according to the policy of differentiation and based on legislative mitigation in response to juvenile delinquency, it seems that Article 91, try to extend the concept of ignorance of law and mistake of fact, in juvenile crimes punishable by haad or qisas to provide more commutation for juvenile offenders in compared with adults.