تحليل و توسعه نهادي مسئوليت اجتماعي سازمان‌ها: رويكردي آميخته

هدف: پژوهش حاضر به‌دنبال توسعه و بهبود مفهوم مسئوليت اجتماعي سازمان‌ها است. براي اين منظور از چارچوب تحليل و توسعه نهادي بهره‌گيري شد تا به اين سئوال پاسخ داده شود كه در قالب نگرش نهادي، مسئوليت اجتماعي سازمان‌ها چگونه خواهد بود؟ و آيا مي‌توان مدلي براي شكل‌گيري مسئوليت اجتماعي سازمان‌ها ارائه داد؟روش: پارادايم پژوهش، تفسيرگرايي و رويكرد آن كيفي بود. براي اجراي پژوهش، استراتژي مطالعه موردي و براي تحليل داده‏ها از روش تحليل محتواي كيفي، دلفي فازي و ديمتل استفاده شد.يافته‌ها: مصاحبه‌هاي انجام‌شده با تحليل محتواي كيفي و نرم افزار مكس‌كيودا بررسي و هفت مفهوم اصلي: هنجارها و اصول اخلاقي، مشروعيت اجتماعي، فرهنگ‌سازي، رعايت قوانين و مقررات، فشارهاي نهادي، ويژگي‌هاي جامعه، شرايط مادي/فيزيكي جامعه، استخراج شدند. به‌منظور جمع‌بندي نظر خبرگان در مورد ارتباط بين مفاهيم اصلي استخراج شده از مصاحبه‌ها به روش دلفي فازي، نتايج به هشت نفر از اساتيد دانشگاه در حوزه مديريت و سازمان و پنج نفر از مديران با سابقه ارسال شد. پس از سه مرتبه تحليل و جمع‌بندي نظرات، سه متغير اصلي و چهار متغير به عنوان ميانجي مشخص شدند.نتيجه‌گيري: نتايج حاكي از اين است كه مسئوليت اجتماعي سازمان‌ها به خودي خود و در خلاء اجتماعي اتفاق نمي‌افتد و مناسبات اجتماعي مرتبط با اين حوزه مسئوليت سازمان‌ها كه به‌منظور تحقق مشروعيت دروني و بيروني سازمان مي‌باشند، بايد در قالب‌هاي هنجاري، اخلاقي و يا فرهنگي مدنظر قرار داد. البته در اين ميان، قوانين، فشارهاي نهادي، ويژگي‌هاي جامعه و شرايط اقتصادي سازمان‌ها نيز تأثيرگذار مي‌باشند.