تبيين تأثير كيفيت فرايندهاي هيئت‌مديره بر عملكرد نقش‌هاي هيئت‌مديره در شركت‌هاي دولتي ايران

هدف: اين پژوهش با هدف بررسي تأثير كيفيت فرايند‎هاي هيئت‌مديره بر عملكرد نقش‌هاي هيئت‌مديره شركت‌هاي دولتي اجرا ‌شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، كاربردي و از نوع تحقيقات توصيفي است كه به‌صورت پيمايش اجرا ‌شده است. نمونه‌گيري پژوهش، بر اساس نمونه‌گيري در دسترس بود كه از ميان 543 شركت دولتي، 127 شركت براي بررسي انتخاب شد. براي تحليل داده‌ها از مدل معادلات ساختاري (SEM) با رويكرد حداقل مربعات جزئي (PLS) استفاده شد. براي اندازه‌گيري «تعارض شناختي» هيئت‌مديره، از پرسش‌نامه چينگ هوآت (2004)، براي سنجش فرايندهاي «انسجام هيئت‌مديره»، «هنجارهاي تلاش» و «به‌كارگيري مهارت‌ها و دانش»، سه پرسش‌نامه با لحاظ‎كردن پرسش‌نامه‌هاي تحقيقات پيشين و اِعمال نظر خبرگان طراحي شد. همچنين، براي ارزيابي «عملكرد نقش‌هاي هيئت‌مديره» از پرسش‌نامه اصلاح‌شده ماگوبيا (2016) استفاده شد. يافته‌ها: عملكرد نقش‌هاي هيئت‌مديره، به‌طور معناداري از طريق كيفيت فرايندهاي گروهي تصميم‌گيري هيئت‌مديره تحت تأثير قرار مي‌گيرد. همچنين، مشخص شد كه بين فرايندهاي هيئت‌مديره روابط علّي معنادار و قوي برقرار است. افزون بر اين، تعارض شناختي و انسجام هيئت‌مديره به‌طور غيرمستقيم و به‌واسطه دو فرايند هنجارهاي تلاش و به‌كارگيري مهارت‌ها و دانش، بر عملكرد نقش‌هاي هيئت‌مديره تأثير مثبت و معنادار دارند. از سوي ديگر، هنجارهاي تلاش، فقط به‌طور غيرمستقيم و به‌واسطۀ فرايند به‌كارگيري مهارت‌ها و دانش بر عملكرد نقش استراتژيك هيئت‌مديره تأثير مثبت و معنادار مي‌گذارد، در حالي‌كه هنجارهاي تلاش، هم به‌طور مستقيم و هم غيرمستقيم بر عملكرد دو نقش كنترل و تأمين منابع و خدمات تأثير مثبت و معنادار دارد. بر اساس نتايج آزمون فرضيه‌هاي پژوهش، فرايند به‌كارگيري مهارت‌ها و دانش، بيشترين تأثير را بر عملكرد هر يك از نقش‌هاي هيئت‌مديره مي‌گذارد. نتيجه‌گيري: اين پژوهش با آشكار ساختن زواياي جديدي از رفتار عملكردي اعضاي هيئت‌مديره، بر ضرورت بازنگري و اصلاح رفتار مديران در سطح فردي و گروهي در اتاق هيئت‌مديره تأكيد مي‌كند.