تدوين برنامه آموزشي شُكر مبتني بر مفهوم شكر اسلامي و بررسي كارآمدي آن در رضايت از زندگي

Constructing An Islamic-Based Gratitude Training Program and the Investigating its Effectiveness on Life Satisfaction

پژوهش حاضر به منظور تدوين و عرضه الگوي شكرگزاري مبتني بر آموزه‌هاي اسلامي و بررسي اثربخشي آن بر رضايت از زندگي بررسي شده است. فرض اين پژوهش آن است كه افزايش ميزان قدرداني، باعث افزايش رضايت از زندگي و پيش‌بيني‌كننده آن است. در اين پژوهش، پس از بررسي منابع و به‌دست‌آوردن مؤلفه‌هاي شكرگزاري و مفهوم قدرداني، برنامه آموزشي شش‌جلسه‌اي تدوين شد. با اجراي مصاحبه و گرفتن پرسش‌نامه‌هاي قدرداني و رضايت از زندگي، 19 نفر از دانشجويان دختر و پسر دوره كارشناسي دانشگاه قرآن و حديث قم انتخاب، و به دو گروه 7 و 12 نفره تقسيم شدند. گروه 7 نفره، برنامه آموزشي شكرگزاري تدوين‌شده را دريافت كردند و گروه كنترل در انتظار دريافت مداخله قرار گرفتند. هر دو گروه در سه مرحله پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري ارزيابي شدند. ابزار استفاده‌شده در اين پژوهش، پرسش‌نامه شش‌گويه‌اي قدرداني مك‌كاله و همكاران (2002) و رضايت از زندگي دينر (1985) بود. مقايسه هر دو گروه با استفاده از مدل آماري تحليل كواريانس انجام گرفت. تحليل و مقايسه نتايج پيش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمايش و كنترل نشان داد شركت‌كنندگان در گروه آزمايش از نظر قدرداني و رضايت از زندگي افزايش مثبت و معناداري را تجربه كرده‌اند كه در پيش‌آزمون و پس‌آزمون گروه كنترل افزايشي ديده نشد و حتي اين افزايش پس از گذشت چهل‌وپنج روز نيز باقي ماند نتيجه: مداخله و برنامه آموزشي شكرگزاري مبتني بر آموزه‌هاي اسلامي داراي اثربخشي معناداري است و مي‌تواند ميزان رضايت از زندگي و قدرداني افراد را افزايش دهد

This research aimed to construct and introduce a model of gratitude based on Islamic teachings and to study its effectiveness on life satisfaction. We hypothesized that higher levels of gratitude lead to higher levels of life satisfaction. After looking into Islamic sources and obtaining the components of gratitude, a 6-session training program was designed. 19 male and female undergraduate students from the University of Qoran and Hadith were selected and were divided into two groups of 7 and 12;they were interviewed and answered to gratitude and life satisfaction scales. The Group of 7 received the designed gratitude training program and the control group was put into the waiting list to receive the intervention later. Both groups were evaluated in three stages: pre-test, post-test, and follow-up. The instruments used in this study were McCullough and colleagues’ (2002) 6-item Gratitude Questionarie and the Satisfaction with Life Scale (SWLS; Diner et al., 1985). Analysis of Variance was used to compare the two groups. Results showed that participants in the intervention group have experienced significant increase in their levels of gratitude and life satisfaction, which were not found in control group at the pre-test and post-test stages .After 45 days, the increase was still there. Gratitude intervention and training program based on Islamic teachings have a significant effectiveness and can increase people’s levels of life satisfaction and gratitude.