بهبود جوانه‌زني گياه دم‌گاوي (Smirnovia iranica) از طريق كشت درون‌شيشه‌اي

مقدمه: گياه دم‌گاوي از گونه‌هاي درختچه‌اي ارزشمند بومي و سازگار در ماسه زارهاي مناطق مركزي ايران است كه علاوه بر ايفاي نقش مهم در پوشش بياباني به منظور حفاظت خاك، چراي دام و توليد علوفه، به عنوان گياهي دارويي نيز حائز اهميت است. از آن جايي كه جوانه‌زني بذر اين گياه به دليل داشتن پوسته‌اي سخت به راحتي انجام نمي‌گيرد، لذا در اين تحقيق براي اولين بار از روش كشت بافت و استقرار بذر در محيط كشت درون شيشه‌اي به منظور غلبه بر مشكلات جوانه‌زني گياه دم‌گاوي استفاده شده است.مواد و روش‌ها: بذرهاي بدون خراش، بذرهاي خراش داده شده و جنين بذر گياه دم‌گاوي به عنوان ريزنمونه‌هاي مختلف، پس از تيمار گندزدايي سطحي در دو نوع محيط كشت (MS و MS به همراه مخلوطي از اسيدهاي‌آمينه) و همچنين در دو نوع تيمار نوري (16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي و ديگري 24 ساعت تاريكي مطلق)، به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي در شش تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. در نهايت درصد جوانه‌زني (10 روز پس از كشت بذر) و طول نوساقه رشد يافته (30 روز پس از جوانه زني بذر) اندازه گيري شدند.يافته‌ها: نتايج به دست آمده مبين معني‌دار بودن تأثير تيمارهاي مورد بررسي روي برخي صفات جوانه‌زني درون شيشه‌اي بود. مشخص شد كه كاشت جنين بذر در محيط كشت MS به همراه تركيبي از اسيد هاي‌آمينه در دوره نوري 16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي، بهترين تيمار از نظر درصد جوانه‌زني بذرها (78.83%) و طول نوساقه جوانه زده (44.83 ميلي متر) مي‌باشد. نتيجه گيري: از روش كشت درون شيشه‌اي مي‌توان جهت بهبود جوانه‌زني و توليد پايه‌هاي بذري اين گياه استفاده نمود.