اثر كاربرد گونه‌هاي مختلف بيوچار و ريزجانداران حل كننده فسفات بر عملكرد دانه و صفات زراعي گلرنگ

The effect of different biochar types and phosphate solubilizing microorganisms on grain yield and agronomic traits of safflower

ه منظور بررسي اثر كاربرد گونه‌هاي مختلف بيوچار و ريزجانداران حل كننده فسفات بر عملكرد دانه و صفات زراعي گلرنگ آزمايشي در دو سال زراعي 1397 و 1398 در بخشي از اراضي كشاورزي بخش سردرود شهرستان رزن استان همدان به صورت كرتهاي خرد شده (اسپليت پلات) بر پايه طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. عامل اصلي در چهار سطح بيوچار شامل: بيوچار كود گاوي، بيوچار كاه و كلش گندم، بيوچار درخت و شاهد بود. عامل فرعي نيز در پنج سطح شامل كاربرد ريزجانداران حل كننده فسفات شامل دو گونه ميكوريزا (Glumus etunicatum ، G. mossea)، Bacillus lentus و Pseudomonas fluorescence و شاهد در نظر گرفته شد. نتايج مقايسه ميانگين گوياي آن است كه بيشترين تعداد طبق در بوته (12/8 و 14/ 8 ) و وزن دانه (60/24 گرم) در تيمار‌هاي تلقيح ميكوريزايي و كم‌ترين در تيمار شاهد مشاهده شد، همچنين بيشترين تعداد طبق در بوته (26/8) و وزن دانه (18/24 گرم) نيز در تيمار بيوچار كود دامي بود. نتايج نشان داد كه بالاترين عملكرد بيولوژيك (5454 كيلوگرم در هكتار) در تيمارهاي تلقيح ميكوريزايي حاصل گرديد، همچنين كاربرد ساير باكتري‌هاي حل كننده فسفات نيز عملكرد بيولوژيك گلرنگ را در مقايسه با تيمار شاهد افزايش داد.

n order to study the effect of application of different biochar species and phosphate solubilizing microorganisms on soil enzymatic activity and agronomic traits of safflower during two cropping seasons of 2018 and 2019 in a part of cultivated lands of Sardorood district of Razan, Hamedan province, an experiment as split plots on the basis of randomized complete block design with three replications was implemented. The main factor at 4 levels of biochar including: cow manure, wheat straw, wood biochar and control. The sub factors were phosphate solubilizing microorganisms included the mycorrhizal fungi (Glomus etunicatum and G. mosseae), Bacillus lentus, Pseudomonas fluorescence and control. The results of mean comparison showed that highest number of heads per plant (8.12, 8.14) and the maximum seed weight (24.60 g) were observed in mycorrhizal inoculation treatments and the lowest were in control treatment, also the highest number of heads per plant (8.26) and seed weight (24.18 g) was observed in cow manure biochar treatment. The results of mean comparison showed that the highest biological yield (5454 kg/ha) was obtained in mycorrhizal inoculation treatments. Also, application of other phosphate solubilizing bacteria increased the biological yield of safflower compared to the control treatment.