تحليلي بر دوره‌هاي مديريت بر منابع طبيعي تجديد‌شونده و تأكيد بر قلمروي بهره‌برداري ايل قشقايي در استان فارس

مديريت مراتع در طول ساليان متمادي، دستخوش تغييرات و تحولات زيادي شده كه اين تغييرات، پوشش گياهي مراتع و توليد آن را تحت تأثير قرار داده است. در يك تقسيم‌بندي كلي دو نوع مديريت خصوصي و دولتي وجود دارد، تفاوت‌هاي اين دو شيوه مديريتي، منشأ بسياري از تغييرات و تحولات است و در هدايت و تعيين خط‌مشي مديريت بعدي نقش مهمي را ايفا مي‌كند. شيوه‌هاي مديريت اعمال‌شده بر منابع طبيعي در دوره‌هاي مختلف بر مراتع استان فارس شامل موارد زير است كه در اين نوشتار مورد بحث قرار خواهد گرفت: 1) از اواخر حكومت قاجاريه تا سال 1341 2) از سال 1341 تا سال 1357 3) از سال 1357 تا سال 1362 4) از سال 1362 تا سال 1369 5) از سال 1369 تاكنون در اين تحقيق، دوره‌هاي ياد‌شده با هدف بهره‌مندي از نتايج آن براي مديريت آينده مراتع، بررسي و تحليل شدند. نكته مهم اين است كه در دوره اول (قبل از ملي شدن جنگل‌ها و مراتع)، مالكيت و مديريت بر مراتع به‌صورت كاملاً خصوصي و ملوك‌الطوايفي بود و دولت در تعيين حد و حدود و تقسيم، يا سيستم اجاره‌اي و خريد و فروش آن هيچ نقشي نداشت. دامداران متكي به مرتع، به‌دليل مشكلات دسترسي به جاده و علوفه دستي، تناسب ميان دام و ظرفيت مراتع و جمعيت كم بهره‌بردار، به شيوه متعادل، بهره‌برداري مي‌كردند. حتي دامداران ضعيف ازنظر اقتصادي، در بهره‌برداري از مرتع مستقل از ايل و طايفه نبودند و سلسله‌مراتب را به‌طور كامل رعايت مي‌كردند. در دوره دوم (از ملي شدن مراتع تا پيروزي انقلاب اسلامي) مديريت دوگانه و غير‌پايدار حاكم بود. سيستم مديريتي غيردولتي و سيستم مديريتي دولتي مبتني بر قانون و مقررات، حاكميتي بر روند بهره‌برداري صحيح از مراتع و جنگل‌ها نداشت.