واكاوي حوزه معنايي «عُلُوّ» در قرآن كريم با محوريت واژه «عالين» و انطباق آن با خمسه طيّبه

Analysis of the Semantic Field of "Olow" in the Holy Quran with the Focus on the Word "Alin" and Its Application to "Khamsah Tayyebah"

واژه «عُلُوّ» و مشتقاتش در قرآن كريم همواره با دو رويكرد ممدوح و مذموم به كار رفته است. اين واژه با معناي ممدوحيت با مفاهيمي چون «اسماء و صفات الاهي»، «پيامبران»، «فرشتگان مقرب» و با معناي مذموميت با مفاهيم «استكبار»، «ظلم»، و «فساد» مرتبط است. در اين پژوهش واژه «عالين» كه در آيه 75 سوره ص و در ماجراي سجده‌نكردن ابليس بر حضرت آدم (ع) به كار رفته، به روش توصيفي‌تحليلي با دو رويكرد معناشناسانه و نيز حوزه مباحث فلسفي‌كلامي ارزيابي شده است. برخي واژه «عالين» را فقط از جنبه معناشناسانه و به گونه وصفي و همسو با مفهوم «استكبار» معنا كرده‌اند، برخي ديگر علاوه بر رويكرد معناشناسانه، به شواهد ادبي و روايي نيز توجه كرده و در نتيجه آيه را در سياق مدح دانسته و خمسه طيبه (ع) و ملائكه مهيمين را مصاديق «عالين» دانسته‌‌اند. بر اساس اين ديدگاه، عالين افراد حقيقي دانسته شده‌اند كه داراي مرتبه‌اي عالي‌تر از ملائكه مأمور به سجود در برابر آدم بوده‌اند و امر به سجود به آنان تعلق نگرفته است. اين ديدگاه به سبب برخورداري از ادله و شواهد بيشتر نسبت به ديدگاه اول از استحكام و اتقان بيشتري برخوردار است.

Olow and its derivatives have always been used in the Holy Quran with either positive or negative approaches. In a positive sense, this word is related to concepts such as "divine names and attributes", "prophets", and "close angels", and in a negative sense, it is related to the concepts of "arrogance", "oppression", and "corruption". In this research, the word Alin, which is used in verse 75 of Surah Saad and in the story of the devil not prostrating to Adam (AS), has been examined in a descriptive-analytical method with two semantic approaches and also in the field of philosophical and theological issues. Some have interpreted Alin only semantically and descriptively and in line with the concept of arrogance. Others, in addition to the semantic approach, have paid attention to literary and narrative evidence. As a result, they have considered the verse in the context of praise, and have introduced Khamsah Tayyebah (AS) (The Five) and the guardian angels as examples of Alin. Accordingly, Alin refers to real people who were not commanded to prostrate before Adam (AS) and have a higher rank than the angels who were ordered to do so. This view is more compelling and convincing than the first one due to having more evidence and proof.