بررسي استعارۀ مفهومي شرم در داستان هاي علي محمد افغاني (مورد مطالعه: شوهر آهو خانم و بافته هاي رنج)

نظريۀ استعارۀ مفهومي، برگرفته از زبان­شناسي شناختي نوعي ابزار مفهومي در جهت كشف معناي متن در حوزۀ عواطف و احساسات است كه در درك مفاهيم انتزاعي، نقش مهمي را ايفا مي ­كند. در اين مقاله يكي از كاربردهاي استعاره مفهومي در حوزۀ شرم، در دو داستان «شوهر آهو خانم» و «بافته­ هاي رنج» علي محمد افغاني به روش توصيفي-تحليلي بررسي شده است. شرم از عواطفي است كه بشر در طول تاريخ همواره آن را تجربه كرده است و با بررسي استعارۀ مفهومي آن تفاوت و شباهت فرهنگ­ ها در اظهار آن به دست مي­آيد، در دو اثر افغاني در حدود 57 مورد استعارۀ مفهومي مربوط به شرم يافت شد، كه اغلب با استعاره­ هاي جهاني شرم ـ كه توسط كووچش ارائه شده ـ مطابق است، براساس حوزۀ مبدأ 12 اسم نگاشت، با فرآيند­هاي جهتي، جانورانگاري، طبيعت انگاري، سيال­انگاري، انسان­انگاري و جسم­انگاري در استعاره­سازي دو داستان آمده است. از اقسام سه گانۀ استعارۀ مفهومي: 10 مورد استعارۀ جهتي، 3 مورد استعارۀ هستي ­شناختي ­و 44 مورد آن استعارۀ ساختاري است. به لحاظ مبدأ پربسامدترين حوزۀ آن «آتش» است كه به صورت خوشه ­اي با گرما، گلگون شدن، آب شدن، عرق كردن آمده است.