تحليل محتوا و بررسي تطبيقي برنامه هاي آموزش شهرسازي در جهان و ايران با رويكرد توسعه پايدار، با تاكيد بر دوره هاي كارشناسي ارشد

از جمله دلايل تغيير نگرش رشته شهرسازي از پارادايم رشد به توسعه پايدار، ناكارآمدي رشته و حرفه در پاسخ به دغدغه هاي محيطي از نيمه دوم قرن بيستم بود. نتيجه چنين تغيير نگرشي در اواخر قرن بيستم در آموزش رسمي و غيررسمي شهرسازي در سراسر جهان بازتاب پيدا كرد كه انعكاس آن در حرفه، محصول شهرسازي متفاوتي را رقم زد. نوع نگاه به آموزش توسعه پايدار در كشوهاي توسعه يافته در مقايسه با كشورهاي در حال توسعه اي مانند ايران موضوعي است كه مي تواند از منظر تحليل محتواي برنامه هاي درسي شهرسازي در كشورهاي منتخب دنبال شود. بر اين اساس، هدف مقاله حاضر تحليل جهت گيري آموزش هاي رشته شهرسازي به سمت مفهوم توسعه پايدار است. در اين مقاله كه به نوعي تحقيق كاربردي است، با توجه به ماهيت موضوع، از روش كيفي تحليل محتوا و قابليت هاي نرم افزاري SPSS در تحليل داده ها استفاده شده است. داده هاي مورد نياز از طريق بررسي برنامه هاي درسي شهرسازي در كشورهاي منتخب، كه به عنوان كشورهاي خاستگاه در توسعه پايدار بوده و برنامه هاي درسي آنها نيز توسط نهادهاي بين المللي اعتبارسنجي شده اند، جمع آوري گرديده اند. نتايج بررسي هاي اين مقاله در 128 دانشگاه از نُه كشور مختلف نشان مي دهد كه جهت گيري غالب در آموزش توسعه پايدار به ارائه درسي مستقل با موضوع توسعه پايدار و مفاهيم محيطي و نيز تدريس توسعه پايدار در رويه و محتواي دروس شهرسازي است. نتايج اين امر در نمونه ايران حاكي از آن است كه اگرچه دروسي با «محتوا و عنوان موضوعات محيطي» در تمامي گرايش هاي كارشناسي ارشد ارائه شده، اما توجه به موضوع توسعه پايدار را به طور رسمي مي توان در گرايش طراحي شهري و برنامه ريزي منطقه اي به ترتيب در يك و دو درس اختياري مشاهده كرد كه در مقايسه با يافته هاي جهاني محدود و ناكافي است. با اين حال، توجه به آموزش توسعه پايدار به عنوان يكي از معيارهاي نظام رتبه بندي گرين متريك مي تواند درون مايه پژوهش هاي كاربردي آتي باشد و گامي به سوي توسعه پايدار قلمداد شود.