پاسخ ريحان (Ocimum bacilicum L.) به منابع مختلف تغذيه‌اي در رقابت با علف‌هاي هرز

مطالعه جنبه‌هاي مختلف به‌زراعي گياهان دارويي از جمله تغييرات كمي و كيفي اين گياهان در پاسخ به منابع تغذيه‌اي مختلف، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. لذا پژهش حاضر به‌منظور بررسي تغييرات كمي و كيفي گياه ريحان به منابع مختلف تغذيه‌اي در مزرعه آموزشي و پژوهشي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام در سال 1396 انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل عامل اصلي، رقابت گياه زراعي و علف‌هاي هرز (در دو سطح وجين علف هرز و عدم وجين علف هرز) و عامل فرعي منابع كودي مختلف شامل: 1 شاهد (بدون كود)، 2 كود شيميايي (اوره + سوپر فسفات تريپل + سولفات پتاسيم)، 3 اسيد هيوميك، 4 كود حيواني (از منبع گاوي) پوسيده، 5 كود شيميايي + اسيد هيوميك، 6 كود شيميايي + كود حيواني، 7 كود حيواني + اسيد هيوميك و 8 محلول‌پاشيNPK (202020) + micro (Fe, Zn, Mn, B)  بود. نتايج نشان داد كه صفات فيتوشيميايي از جمله فنل، فلاونوئيد كل و فعاليت آنتي‌اكسيداني در شرايط وجود علف‌هاي هرز افزايش معني‌داري را در هر دو چين نسبت به تيمار شاهد (عاري از علف هرز) نشان داد. بيشترين ميزان وزن تر كل در چين اول (11527 كيلوگرم در هكتار) و چين دوم (15077 كيلوگرم در هكتار) مربوط به تيمار كود شيميايي + اسيد هيوميك بود؛ همچنين تيمار كود حيواني + اسيد هيوميك بيشترين وزن خشك كل در چين اول (3/1822 كيلوگرم در هكتار) و چين دوم (01/2426 كيلوگرم در هكتار) را به خود اختصاص داد. لازم به ذكر است كه حضور علف‌هاي هرز موجب كاهش وزن تر و خشك كل نسبت به شرايط كنترل علف‌هاي هرز گرديد؛ به گونه‌اي كه عملكرد تر و خشك كل در چين اول به‌ترتيب به ميزان 31/50 و 29/42 درصد و در چين دوم به‌ترتيب به ميزان 69/48 و 58/49 درصد كاهش يافت. تيمارهاي تغذيه‎اي روي تراكم و زيست‌توده­ي علف­‌هاي هرز تأثير داشت؛ به‌طوري­كه در مرحله اول و دوم نمونه‌برداري، تيمار شيميايي داراي بيشترين تراكم (به‌ترتيب 33/49 و 36 بوته در متر مربع) و زيست‌‌توده علف‌­هاي هرز (به‌ترتيب 25/188 و 25/155 گرم در متر مربع) بود. كاربرد تلفيقي كودهاي آلي داراي تأثير مثبت بر صفات مورد بررسي بود. در مجموع استفاده از كودهاي آلي ضمن كاهش هزينه‌هاي توليد ناشي از مصرف كودهاي شيميايي، موجب كاهش وزن خشك علف‌هاي هرز و در پي آن كاهش خسارات ناشي از رقابت مي‌شوند، به همين دليل روش مناسبي براي توليد سالم و پايدار اين‌گونه محصولات مي‌باشد.