اثر دور آبياري و كودهاي نيتروژن و پتاسيم بر عملكرد، اجزاي عملكرد و صفات برنج رقم گيلانه

با توجه به كم‌آبي‌هاي پيوسته در نواحي كشت برنج، مصرف نامتعادل كودهاي شيميايي نيتروژني و پتاسيم، لزوم توجه به استفاده از آب كمتر در زراعت برنج و تعادل در مصرف كود شيميايي در صرفه‌جويي و جلوگيري از هدررفت آب حائز اهميت مي‌باشد. لذا اين پژوهش با هدف بررسي اثر روش‌هاي آبياري، شامل غرقابي پيوسته و دور آبياري 10 روزه و مصرف مقادير مختلف كودهاي نيتروژن و پتاسيم بر عملكرد، اجزاي عملكرد، بهره‌وري مصرف آب و كارايي مصرف نيتروژن روي برنج رقم گيلانه در سال‌هاي زراعي 1396 و 1397 به‌صورت كرت‌هاي دو بار خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه‌اي در روستاي كشل‌ورزل استان گيلان (رشت) اجرا گرديد. بر اين اساس، تيمارهاي آزمايشي شامل آبياري در دو سطح غرقاب دائم و فاصله آبياري 10 روز يك‌بار به‌عنوان عامل اصلي، سطوح مختلف نيتروژن (صفر، 60 و 120 كيلوگرم در هكتار نيتروژن خالص از منبع اوره) به‌عنوان عامل فرعي و پتاسيم (صفر، 80 و 160 كيلوگرم در هكتار پتاسيم خالص از منبع سولفات پتاسيم) به‌عنوان عامل فرعي فرعي بودند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه بيش‌ترين عملكرد شلتوك به ميزان 5198 كيلوگرم در هكتار در تيمار غرقاب، كاربرد 120 كيلوگرم در هكتار كود نيتروژن و 80 كيلوگرم در هكتار كود پتاسيم و كم‌ترين عملكرد در دور آبياري 10 روز و عدم مصرف دو نوع كود پتاسيم و نيتروژن معادل 887 كيلوگرم در هكتار به‌دست آمد. دور آبياري 10 روز تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و عملكرد شلتوك را كاهش داد. بالاترين كارايي زراعي نيتروژن (45.8 كيلوگرم بر كيلوگرم) در هر دو رژيم آبياري در تيمار 160 كيلوگرم در هكتار كود پتاسيم همراه با 60 كيلوگرم در هكتار كود نيتروژن ثبت شد. تيمارهاي 60 كيلوگرم در هكتار كود نيتروژني همراه با 160 كيلوگرم در هكتار كود پتاسيم در دور آبياري 10 روز، معادل 0.764 كيلوگرم بر مترمكعب در سال اول و معادل 0.775 كيلوگرم بر مترمكعب در سال دوم به‌وري مصرف آب را افزايش دادند. در شرايط غرقاب و آبياري 10 روز يك‌بار ميزان مصرف كود شيميايي نيتروژن و پتاسيم به‌ترتيب 120 و 80 كيلوگرم در هكتار بهترين عملكرد را در تيمار غرقاب و كم‌آبي خواهد داشت.