شگردهاي گوناگون براي نونمايي بيان يك مضمون از ويژگيهاي خاص كلام حافظ

زمينه و هدف: تصويرسازيهاي ادبي نو از مهمترين شگردهاي شاعران براي اثبات قدرت و برتري خود بر ساير شاعران از گذشته تاكنون بوده و هست. دوره هاي مختلف ادبي و سبكهاي گوناگون تا حد زيادي تحت تأثير همين هنرنماييهاي شاعران خلق شده است. تصويرهاي شعري حافظ بي تأثير در نقش او نيستند. در اين پژوهش بر آنيم تا علل پرچمداري حافظ را از نظر تصويرسازي بررسي كنيم. به اين منظور صرفاً تصاوير ارائه شده از حافظ را از «چشم» معشوق مورد بررسي قرار داده ايم و سؤالات پژوهش به اين شكل مطرح ميشود: حافظ در اشعارش چشم را چگونه بتصوير كشيده است؟ آيا از استعاره نويني بهره گرفته است؟ درصورت منفي بودن پاسخ، استعاره كهن نرگس را چگونه بازنمايي كرده است؟ روش مطالعه: اين مقاله براساس روش توصيفي-تحليلي صورت گرفته است. يافته ها: حافظ در بتصوير كشيدن چشم از همان استعاره كهن نرگس بهره گرفته است؛ اما ساختار اين تصوير در ابياتش در كنار صور خيال ديگر طراوت ويژه اي دارد. ظاهراً حافظ با اينكه اغلب از تصاوير كهن ماقبل خود در شعرش بهره گرفته، با شگردهاي ديگري به نونمايي اين تصاوير اقدام كرده و در ذهن مخاطب آن را نو نموده است. نتيجه گيري: شگردهايي كه حافظ براي تازه نمايي تصاوير كهن در اشعارش بكار گرفته، عبارتند از: تشخيص و جاندارپنداري، تناسب و تقابل، بازتوصيف و... . حافظ بيش از اينكه تصوير تازه خلق كند، تصاوير كهن را تازه نموده است.