چكيده فارسي :
يكي از رايج ترين و عاميانه ترين شكل هاي شوخي، لطيفه است. گرچه لطيفه داراي صفاتي ازجمله كوتاهي، همه گير بودن و سادگي است، اما درعين‌حال پر از رمز و راز است، تا جايي كه بازگوكنندۀ انديشه و فرهنگ ملتهاست. عمدتاً لطيفه ها داستاني درمورد شخص، وضعيت يا حادثه اي هستند كه با پيوند حلقه هاي واقعي استوارند و گسستگي در هر يك از اين حلقه ها، موجب پاشيده شدن شيرازۀ لطيفه و نرسيدن به يكي از اهداف خود، كه شگفتي و خنده است، ميشود. پژوهش پيشرو در ابتدا تعريفي كلي از لطيفه، تاريخچه و ساختار آن را ارائه داده و درادامه با نگاهي ادبي و پژوهشي به معرفي يكي از معروفترين شخصيتهاي لطيفه هاي ايراني يعني ملانصرالدين پرداخته است. ازطرفي نظريهپرداز بزرگ طنز، ملوين هليترز در بحث طنز به معرفي شش عنصر كميك اشاره دارد، نگارنده با توجه به عنوان، براي يافتن پاسخي مناسب به پرسشهاي پژوهش كه دربرگيرندۀ «كاوش، ارزيابي و قابل تطبيق بودن يا نبودن نظريۀ ششگانۀ هليترز در لطيفه هاي ملانصرالدين» با هدف استفادۀ هر چه بهتر از لطيفه ها در بحث نمايش است، بعد از معرفي عناصر شش گانۀ هليترز، نمونه هايي از لطيفه هاي ملانصرالدين را كه به‌صورت تصادفي گزينش شده، به روش توصيفي ـ تحليلي مورداستفاده قرار داده است. جمع آوري اطلاعات در اين پژوهش با استناد به كتب، مقالات و منابع علمي معتبر صورت گرفته است. آنچه به‌عنوان نتيجه ميتوان بدان اشاره كرد، تأييد وجود عناصر شش گانۀ هليترز در لطيفه هاي ملانصرالدين به صورتهاي گوناگون است كه براي اثبات و رسيدن به اين موضوع، نگارنده از روش پيشنهادي خود كه البته قابل تعميم نيز است، در اين مقاله استفاده كرده است.
چكيده لاتين :
Jokes are commonly known as one of the most popular forms of humor. Although joke has many features such as brevity, pervasiveness, and simplicity at the same time, it is full of mysteries, to the extent that it reflects the thought and culture of the nations. Jokes are mostly stories about a person, situation or incident which are based on the connection of real rings, and the rupture in each of these rings causes the joke to fall apart and not achieve to one of its goals that is a surprise and laughter. The current research first provides a general definition of the joke, its history and structure, and then introduces one of the most famous characters of Iranian jokes, Mollanasreddin, with a literary and research perspective. On the other hand, the great theorist of humor, Melvin Helitzers, has presented six comic elements in the discussion of humor. According the following questions is aimed to explore, evaluate and analyze Heliters’s six elements theory in Mollanasreddin’s jokes, aiming at making the best use of the jokes in play. After introducing Helitzers’s six elements, the study has used the samples of Mollanasreddin’s jokes through random selection in order to be analyzed based on descriptive-analytical method. The data collection in this research has been performed with reference to books, articles, and authoritative scientific sources. What can be pointed out as a result is the confirmation of Helitzers’s six elements in Mollanasreddin’s jokes in various ways.
