ﺑﺮرﺳﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ اﯾﺠﺎز و اﻃﻨﺎب در »ﺗﺎرﯾﺦ ﻃﺒﺮي« و »ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﮥ ﻓﺮدوﺳﯽ« ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ رواﯾﺖ ﺷﺎﭘﻮر ذواﻷﮐﺘﺎف

A Comparative study of Brevity and Periphrasis in the History of Tabari and Ferdowsi's Shahnameh, Based on the Narration of Shapur Zolaktaf

پادشاهان ساساني‌‌، دوره‌ اي طولاني در ايران حكومت كرده‌‌‌ اند و كتاب‌ هاي تاريخي مختلفي در مورد آنها به رشته تحرير در آمده است‌‌. يكي از شاهان معروف اين دوره، «شاپور ذوالأكتاف» است. وي‌، بيش از ساير شاهان اين سلسله حكومت نموده و سياست خارجي او‌ از نظر سر و سامان دادن به اوضاع مرزها و بيرون راندن اعراب و رومي‌هاي مهاجم‌‌، از اهميت زيادي برخودار است‌‌. تاريخ طبري و شاهنامه فردوسي هر دو از جمله كتاب‌هايي هستند كه پيرامون دوره حكومت اين شاه مطالبي را آورده‌اند‌‌. در اين پژوهش ضمن معرفي روش تاريخ‌نگاري اين دو مؤلف‌‌، شيوه روايت سرگذشت شاپور ذوالأكتاف نيز بيان ‌مي‌شود‌‌. طبري اين دوره طولاني را با ايجاز بسيار بيان نموده و هيچ يك از حوادث را شرح و بسط نداده‌، اما فردوسي به شيوه داستان‌پردازي بخش‌هاي مهم اين سرگذشت را با بسط و گسترش سروده و از عناصر توصيف‌‌، گفت‌و‌گو‌‌، و صحنه استفاده كرده است‌.

Sassanid kings ruled in Iran for a long time and various historical books have been written about them. One of the famous kings of this period is Shapur Zolaktaf who ruled more than the other kings of this dynasty. His foreign policy in settling the border situation and expelling the invading Arabs and Romans is of great importance. The history of Tabari and Ferdowsi's Shahnameh are both among the books that have written about the reign of this king. In this research, while introducing the historiography method of these two authors, the method of narrating the story of Shapur Zolaktaf is also expressed. The history of Tabari describes this long period with brevity and does not elaborate on any of the events. However, Ferdowsi composed important parts of this story in a narrative way and used elements of description, dialogue and scene.