بررسي چند مولفه عرفاني در منظومه شيخ صنعان ادب عاميانه كردي با روايت مام احمد لطفي

A Study on Some Mystical Components of the Verse Novel of “Sheikh Sanān” in Kurdish Folk Literature with the Narration of Mām Ahmad-e-Lotfi

مباني عرفان وتصوف از مهم ترين درون مايه هاي فرهنگ اسلامي وادبيات فارسي و كردي بوده و درآثار بزرگان ادب وعرفان به ويژه ادب عاميانه كردي بازتاب فراواني داشته است. مام احمدلطفي، يكي از راويان اين داستان به صورت فولكلوريك (ادبيات شفاهي)«بيت كردي»است كه به تاثير از داستان شيخ صنعان عطار روايت كرده است اما به لحاظ مردم شناسي وجامعه شناختي، تلفيقي بين عرفان عطار و اعتقادات عرفاني دوره و جغرافياي راوي درآن نمايان است و ديدگاه هاي متفاوت عرفاني را ارايه داده است. اين مقاله با هدف مولفه هاي عرفاني در منظومه شيخ صنعان ادب عاميانه كردي با روايت مام احمدلطفي باروش پژوهشي ، توصيفي تحليلي نگارش شده است.يافته هاي مقاله نشان مي دهد كه داستان كردي شيخ صنعان هرچند در كليات و مضمون و مفهوم آن مطابق با شيخ صنعان عطار است اما هم در قالب و فرم وهم در محتوا تفاوت هايي دارد كه نشان از تاثيرات فرهنگي قوي و تحولات فرهنگ عرفاني در دوره هاي گوناگون است. تغييرات در شخصيت هاي مهم تاثيرگذار و حتي بعضي آداب عرفاني آشكار است.

The foundations of mysticism and sufism are among the most important themes of Islamic culture, Persian and Kurdish literature which have been widely reflected in the works of great Kurdish literature and mysticism, especially in Kurdish folk literature. Mām Ahmad-e-Lotfi, one of the narrators of this story in the form of folklore (oral literature) named as "Beit-e-Kurdi"( Kurdish Verse) which is narrated under the influence of Attar’s Sheikh Sanān, but in terms of anthropology and sociology with a combination of Attar’s mysticism and mystical beliefs of the narrator's period and geography. He has presented a different mystique. This article has been written with the aim of considering the mystical components of the Verse Novel of “Sheikh Sanān” in Kurdish folk literature according to Mām Ahmad-e-Lotfi’s narration. The method of this research is descriptive-analytical method. The findings of the article show that the Kurdish story of Sheikh Sanān has some differences both in form and content, which indicates the cultural and strong influences and developments of mystical culture in various periods of history. Changes in important influential personalities and even some mystical rites are obvious.