اثربخشي آموزش خودمتمايز سازي بر كيفيت دلبستگي و ناگويي هيجاني نوجوانان طلاق با اختلال رفتار بروني‌سازي شده

Effectiveness of Training Self-Differentiation on the Attachment Quality and Alexitimia in the Adolescents Engaged In Divorce with Externalized Behavior

هدف: طلاق افزون بر ازهم‌پاشيدگي بنيان خانواده، فرزندان را نيز با مشكلات رواني، هيجاني و رفتاري فراواني مواجه مي‌سازد. بر اين اساس پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي آموزش خودمتمايزسازي بر كيفيت دلبستگي و ناگويي هيجاني نوجوانان طلاق با اختلال رفتار بروني‌سازي شده انجام گرفت. روش: اين پژوهش نيمه­آزمايشي با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و دوره پيگيري دوماهه بود. جامعه آماري پژوهش شامل دانش‌آموزان طلاق داراي اختلال رفتار بروني‌سازي شده بود كه در دوره اول و دوم متوسطه در سال تحصيلي 99-1398 در شهر شهركرد مشغول به تحصيل بودند. در اين پژوهش تعداد 40 نوجوان با روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفي در گروههاي آزمايش و گواه گمارده شدند (20 نوجوان در گروه آزمايش و 20 نوجوان در گروه گواه). گروه آزمايش مداخله آموزش خودمتمايزسازي (كاظميان و اسمعيلي، 1391) را طي دو و نيم ماه در 10 جلسه 90 دقيقه‌اي دريافت نمودند. پس از شروع مداخله 4 نوجوان در گروه آزمايش و 3 نوجوان در گروه گواه، از ادامه دريافت مداخله انصراف دادند. پرسشنامه‌هاي مورد استفاده در اين پژوهش شامل سياهه رفتاري كودكان و نوجوانان (آخنباخ و رسكورلا، 2001)، پرسشنامه كيفيت دلبستگي (آرمسدن و گرينبرگ، 1987) و پرسشنامه ناگويي هيجاني (بگبي، پاركر و تيلور، 1994) بود. داده‌هاي حاصل از پژوهش به شيوه تحليل كوواريانس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه آموزش خودمتمايزسازي بر كيفيت دلبستگي و ناگويي هيجاني نوجوانان طلاق با اختلال رفتار بروني‌سازي شده تأثير معنادار دارد (p<0/001). بحث و نتيجه‌گيري: يافته‌هاي اين پژوهش بيانگر آن بودند كه آموزش خودمتمايزسازي با بهره‌گيري از فنوني همانند متمايز ساختن باورهاي منطقي و غيرمنطقي، مجهز ساختن اعضا به مهارت‌هاي خاص ارتباطي و پذيرفتن مسئوليت مي‌تواند به عنوان يك روش كارآمد جهت بهبود كيفيت دلبستگي و كاهش ناگويي هيجاني نوجوانان طلاق با اختلال رفتار بروني‌سازي شده مورد استفاده قرار گيرد.

The present study was conducted to investigate the effectiveness of training self-differentiation on the attachment quality and alexitimia in the adolescents engaged in divorce with externalized behavior. It was a quasi-experimental study with pretest, posttest, control group and two-month follow-up design. The statistical population of the present study included the students engaged in divorce with externalized behaviors who were studying in the first and second year high schools in academic year 2019-20 in the city of Shahrekord. 40 adolescents were selected through purposive sampling mehtod and they were randomly accommodated into experimental and control groups (20 adolescents in the experimental group and 20 adolescents in the control group). The experimental group received ten ninety-minute intervention sessions of training self-differentiation (Kazemian and Esmaeili, 2012) during two-and-a-half months. After starting the intervention, 4 adolescents from the experimental and 3 from the control group quitted receiving the intervention. The applied questionnaires in this study included children and adolescents behavioral inventory (Achenbach, Rescorla, 2001), attachment quality questionnaire (Armsden, Greenberg, 1987) and Alexitimia questionnaire (Bagby, Parker, Taylor, 1994). the resutls showed that training self-differentiation has significant effect on the attachment quality and alexitimia in the adolescents engaged in divorce with externalized behaviors. The findings of the present study revealed that training self-differentiation can be used as an efficient method to decrease attachment quality and alexitimia in the adolescents engaged in divorce wiht externalized divorce through employing techniques such as differentiating rational from irrational beliefs, equipping the members with special communicative skills and shouldering the responsibility.