تحليل هنرسازه‌هاي مشترك در اشعار فاضل‌نظري و صائب‌تبريزي

A Comparative Analysis on the Common Literary Devices in the Poems of Fazel Nazari and Saeb Tabrizi

در گسترة ادبيات تطبيقي، ‌شعر صائب‌تبريزي و فاضل‌نظري از بسياري جهات - به ويژه ‌اينكه هر دو پيرو سبك هندي هستند- قابل مقايسه است. يكي از نقاط مشترك ‌اين دو شاعر فارسي‌زبان كاربرد هنرسازه‌هاي مشترك در اشعارشان است. هنرسازه از اصطلاحات فرماليسم‌هاي روس است كه اثر ادبي را حاصل به‌هم پيوستن هنرسازه‌هاي ادبي كه شامل بديعيات لفظي و معنوي ‌مي‌شود، ‌مي‌دانند. از آنجا كه اشعار سبك هندي با تار‌ و پود هنرسازه‌ها پديد آمده است، ‌در‌اين پژوهش تنها به آن دسته از هنرسازه‌هايي پرداخته شده كه بيشترين بسامد را در اشعار دو شاعر موردنظر داشته‌است. اسلوب‌معادله، ‌استعاره، ‌ايهام، ‌تشبيه و حس‌آميزي از جمله هنرسازه‌هاي بررسي‌شده از لحاظ بسامدي و مضموني در گزيده اشعار صائب‌تبريزي و چهار دفتر شعري فاضل‌نظري است. نتايج ‌اين پژوهش نشان‌ مي‌دهد كه نظري در كاربرد آرايه‌هاي ادبي از صائب تأثير پذيرفته و تصويرهاي حاصل از به كاربستن‌ اين هنرسازه‌هاي مشترك با توجه به ‌اينكه جولانگاه موضوعي هر شاعر متفاوت است، ‌در نوع و زمان خود بديع و بي‌سابقه‌ مي‌نمايد، ‌هرچند كه اشتراكات لفظي در ‌اين هنرسازه‌ها بسيار است. روش ‌اين پژوهش مبتني بر تحليل كمي ‌و كيفي هنرسازه‌هاي مشترك دو شاعر است و هدف آن بررسي ‌ميزان بسامد ‌اين هنرسازه‌ها در جامعة آماري معين است.

In Indian style comparative literature, the poems of Saeb Tabrizi and Fazel Nazari are comparable through various approaches. One of the common grounds in the poems of these two poets is the use of common literary devices. The term literary device comes from Russian Formalism. This school considers any literary work to be a combination of literary devices, which is consisted of figures of speech and sound techniques. Because the Indian style uses of many literary devices, this research studies those devices that are the most frequent in the poems of these two poets. Osloob Moadele, Metaphor, Iham, Simile, and Synesthesia are among the devices that are studied in the poems of Saeb Tabrizi and Fazel Nazari for the purpose of finding the frequency and the meaning. The results of this study show that Nazari has been influenced by Saeb in using figures of speech and considering that the thematic field of each poet is different the result of using these common literary devices is unique in their own time and style, even though there are many overlaps in using these literary devices. The method of this research is based on quantitative and qualitative analysis of common literary devices in the poems of these two poets and its goal is to analyze the frequency of these devices in the specified statistical population.