تأثير محرك‌هاي بالقوه ريسك دادخواهي ناشي از اشتباه‌ها و تحريف‌ها در گزارشگري مالي صاحبكاران بر تعديل اظهار نظر حسابرسي

The Impact of Potential Litigation Risk Motives arising from Material Errors & Misstatement in Clients’ Financial Reporting on Modified Audit Opinion

در مقاله حاضر با توجه به اهميت محرك‌هاي بالقوه ريسك دادخواهي در حوزه حسابرسي مبتني بر ريسك، تأثير تعديلات حسابرسي سنواتي و مديريت سود ناشي از اشتباه‌ها و تحريف‌ها در گزارشگري مالي صاحبكاران بر اظهار نظر تعديل شده حسابرسي بررسي گرديده است. در راستاي انجام تحليل‌هاي آماري، جامعه متشكل از 131 شركت پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طي سال‌هاي 1391 تا 1398 طبق شرايطي غربال شده است. فرضيه‌هاي پژوهش با بكارگيري مدل‌هاي رگرسيون لوجيت باينري چند متغيره طبق مشاهده‌هاي شركت-سال آزمون شده‌اند. يافته‌ها نشان داده‌اند به موازات افزايش مديريت سود ناشي از تحريف در گزارشگري مالي شركت‌ها، احتمال ارائه اظهارنظر تعديل شده حسابرسي افزايش يافته است. همچنين، به‌موازات افزايش تعديلات سنواتي ناشي از اشتباه‌ها در گزارشگري مالي شركت‌ها، احتمال ارائه اظهارنظر تعديل شده حسابرسي افزايش يافته است. به‌ علاوه، شواهد بيانگر آن است كه سطوح بالاتر اقلام تعهدي غيرعادي و فعاليت‌هاي واقعي غيرعادي در شركت‌ها سبب تقويت رابطه مثبت بين تعديلات سنواتي و ارائه اظهار نظر تعديل شده حسابرسي شده است. در واقع، تعديلات سنواتي و مديريت سود به عنوان پيامدهاي وجود اشتباه‌ها و تحريف‌ها در گزارشگري مالي صاحبكاران، حسابرسان را در معرض تهديد ريسك دادخواهي قرار مي‌دهد كه در مقوله حسابرسي مبتني بر ريسك انتظار مي‌رود منجر به تلاش بيشتر حسابرسان و انجام حسابرسي با كيفيت ‌شود. در چنين شرايطي حسابرسان به منظور كاهش بالقوه ريسك دادخواهي، محافظه‌ كارانه عمل كرده و از طريق ارائه اظهارنظر تعديل شده حسابرسي نسبت به اين موضوع واكنش نشان مي‌دهند.

Considering the importance of potential litigation risk motives in the risk-based audit process, this paper assessed the impact of annual audit adjustments and earnings management due to material errors & misstatement in clients' financial reporting on the modified audit opinion. Research population 2020. March2012 till March over the periodfirms in Tehran Securities & Exchange listedincludes 131 Research Hypotheses analyzed using multivariate binary logit regression models based on firm-year observations. Findings showed that more earnings management due to misstatement in clients’ financial reporting lead to increase the likelihood of issuance the modified opinion by auditors. Also, as the prior period adjustments due to errors in clients’financial reporting increase, the likelihood of issuance the modified audit opinion has increased. In addition, the evidence suggested that the higher level of abnormal accruals and abnormal real activities to manage earnings has strengthened the positive relationship between annual adjustments and likelihood of issuance modified audit opinion. In fact, annual adjustments and earnings management as consequences of errors and misstatement in clients' financial reporting expose auditors to litigation risk, which is expected to result in more auditors effort and audit quality in risk-based audit process. In such circumstances, the auditors act conservatively in order to reduce the potential litigation risk and respond by issuance the modified audit opinion.