كليدواژه :
احكام قضايا , فرمول‌بندي R2 , موجهات زماني , موجهه بسيطه , منطق كاتبي
چكيده فارسي :
لطف‌الله نبوي دو تحقيق عمده رشر درباره موجهات زماني ابن‌سينا را بررسي و نتيجة برآمده از آن را در مقاله «نيكولاس رشر و فرمول‌بندي نظريه موجهات زماني ابن‌سينا» منعكس كرده است. وي در آنجا ضمن ارائه فرمول‌بندي اول و دوم رشر، كارايي R2 را در تحليل قضاياي موجهه مركبه كلي به دو قضيه بسيطه به اثبات رساند، اما مستقلاً به تحليل احكام موجهات، اعم از بسيطه و مركبه نپرداخته است. ازاين‌رو، نگارنده براي سنجش درستي ادعاي نام‌برده، تمام احكام قضاياي موجهه بسيطه منطق كاتبي را در دستگاه استنتاجي KT به‌صورت جداگانه با شيوة توصيفي- تحليلي، مورد بررسي قرار داده است. نتيجه برآمده نشان داد فرمول‌بندي R2، افزون بر كارايي پيش‌گفته، نسبت به احكام قضاياي موجهه بسيطه منطق كاتبي از سازگاري لازم نيز برخوردار است. همچنين در اين مسير پي برديم كه اثبات برخي استدلال‌هاي مباشر كاتبي در دستگاه موجهات KT، بدون لحاظ پيش‌فرض اتصاف (∃x)(∃t)RtAx امكان‌پذير نيست. اما اين هرگز به‌معناي ناسازگاري فرمول‌بندي رشر با نظريه كاتبي نبوده، بلكه برآمده از پيش‌فرض‌هاي لازم منطق قديم در قضاياي موجبه كلي است. نتيجه ديگر اينكه، گرچه استلزام مادي اساس استنتاج‌هاي منطقي در منطق قديم نبوده است، اما پيشينيان ما آن را همواره به‌عنوان پيش‌فرض در نظر داشته‌اند.
