اثربخشي برنامه مداخله اي مبتني بر آموزش ارتباط كاركردي بر رفتارهاي كليشه‌اي، رفتارهاي كشاكش برانگيز، و رفتارهاي آسيب به خود كودكان با اختلال طيف اوتيسم

زمينه و هدف: اوتيسم اختلالي عصب روان شناختي است كه به صورت ثانو يه منجر به مشكلات در عملكردهاي شخصي، اجتماعي، و تحصيلي مي شود. از اين جهت پژوهش حاضر با هدف اثربخشي برنامه مداخله اي مبتني بر آموزش ارتباط كاركردي در رفتارهاي كليشه اي، رفتارهاي كشاكش برانگيز، و آسيب به خود كودكان با اختلال طيف اوتيسم انجام شد. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، كاربردي و از نظر روش جمع آوري اطلاعات از نوع آزمايشي با طرح پيش آزمون پس آزمون پيگيري با گروه گواه بود. جامعه آماري اين پژوهش تمامي كودكان با اختلال طيف اوتيسم سطح يك 4 تا 8 ساله شهر تهران در سال 1398 بودند كه از جامعه آماري مورد نظر، تعداد 30 كودك به صورت نمونه گيري هدفمند از كلينيك پديده تهران، انتخاب و به صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و گواه جايدهي شدند. سپس گروه آزمايش برنامه درماني را در قالب 15 جلسه دريافت كرد. ابزار گردآوري اطلاعات شامل مقياس رتبه بندي اوتيسم گيليام (جيمز و گيليام، 2003)، پرسشنامه غربالگري اوتيسم (اهلر و گيلبرگ، 1993)، مقياس رفتار كشاكش برانگيز كودك (بيوركر تايلور و همكاران، 2010)، و پرسشنامه مشكلات رفتاري (روژان و همكاران، 2001) بود. تحليل داده ها با استفاده از تحليل كوواريانس در محيط SPSS26 انجام شد.يافته ها: نتايج آزمون تحليل كوواريانس يك و چندمتغيري نشان داد كه تفاوت معناداري بين گروه آموزش و گواه به ترتيب در متغير رفتارهاي كشاكش برانگيز و مؤلفه ها ي مشكلات رفتاري وجود دارد (0/001 P). اندازه اثر براي متغير رفتارهاي كشاكش برانگيز (0/922) و مؤلفه ها ي رفتارهاي كليشه اي (0/850) و رفتارهاي آسيب به خود (0/832) بود. نتايج آزمون تي همبسته نيز نشان داد تأثير برنامه مداخله اي در مرحله پيگيري نيز در بهبود رفتارهاي كشاكش برانگيز و مؤلفه ها ي مشكلات رفتاري، اثربخش و پايدار بوده است.نتيجه گيري: با توجه به يافته هاي پژوهش مي توان نتيجه گرفت كه از برنامه درماني مبتني بر آموزش ارتباط كاركردي مي توان به عنوان مداخه اي مناسب در كاهش نشانگان باليني كودكان با اختلال طيف اوتيسم استفاده كرد.