هويّت «عقل و عشق» در اشعار عرفاني امام خميني(ره) و علّامه حسن زاده ي آملي

The identity of "reason and love" in the mystical poems of Imam Khomeini and Allameh Hassanzadeh Amoli

هويّت عقل و عشق و مبحث تقابل، تضاد و يا همسويي آن دو به عصركنوني منحصر نمي شود بلكه سابقه اي طولاني دارد كه به عمر عرفان و تصوّف بر مي گردد. نزاع عقل و عشق در اكثر آثار عارفان وجود دارد، در ظاهر عقل به پاي عشق قرباني مي شود امّا با تفكّر بيشتر، مي توان دريافت كه يك همسويي در آثارشان وجود دارد. امام خميني(ره) و علّامه حسن زاده ي آملي دو شخصيّت برجسته و آگاه در علوم ديني مي باشند كه در عرصه ي ادب فارسي گام نهاده اند. اين پژوهش كه به روش تطبيقي و «تحليلي- توصيفي» صورت گرفته است، برآن است تا هويّت مفاهيم عرفاني «عقل و عشق» در اشعار امام(ره) و علّامه را مشخّص نمايد. آنان ويژگي هاي عشـق حقيقي را بيـان مي كنند و به نظريّه ي عقل و عشق و تقابل بين آن دو مي پردازند؛ آنان عقل هيولايي را نكوهش مي كنند و به ستايش عقل رحماني مي پردازند؛ در بين اشعارشان نمودار عشق حقيقي به آفريدگار و انسان هاي كامل، به ويژه ائمّه ي معصومين(عليهم السّلام) به عنوان محور اصلي شعر ديده مي شود. آنان همه ي معرفت خود را به واسطه ي عشقي مي دانند كه الهي است؛ اين عشق حقيقي در تقابل با عقل و خرد است و در سراسر ديوان اشعارشان مشهود مي باشد و از بسامد بسيار بالايي برخوردار است

The identity of reason and love and the issue of opposition, contradiction or alignment between the two is not limited to the present age, but has a long history that goes back to the life of mysticism and Sufism. There is a conflict between reason and love in most of the works of mystics. In appearance, reason is sacrificed at the foot of love, but with more thought, we can see that there is a harmony in their works. Imam Khomeini and Allameh Hassanzadeh Amoli are two prominent and knowledgeable personalities in religious Sciences who have entered the field of Persian literature. This research, which has been done in a comparative and "analytical-descriptive" method, it seeks to identify the mystical concepts of "intellect and love" in the poems of Imam Khomeini and Allameh. They express the characteristics of true love and they pay to the theory of reason and love and the opposition between the two; They denounce the monstrosity intellect and praise the divine intellect; Among their poems, the diagram of true love for the Creator and perfect human beings, especially the Imams of the Infallibles (PBUH) is seen as the main axis of the poem. They know all their cognition through love which is divine; This true love is in opposition to reason and wisdom and is evident throughout their poetry collection and has a very high frequency.