بررسي استفاده از آب آلوده به فلزات سنگين با آبياري زيرزميني در كشت كلزا

يكي از رهيافت‌هاي خروج از بحران آب، استفاده از آب هاي نامتعارف و آلوده به فلزات سنگين است. در همين راستا، پژوهشي در سال هاي 1396 و 1397 در دانشكدگان كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران در قالب طرح فاكتوريل كاملا تصادفي با چهار تيمار، سه تكرار و مجموعا 12 پلات آزمايشي در محيط لايسيمتري انجام شد. تيمارها شامل آبياري سطحي با آب آلوده به فلزات سنگين (SRC)، آبياري سطحي با آب معمولي يا تيمار شاهد (SRF)، آبياري زيرزميني با آب آلوده به فلزات سنگين (SBC) و آبياري زيرزميني با آب معمولي (SBF) بودند. بافت خاك داخل لايسيمترها لوم شني، pH آن 7.4 و فلزات سنگين به‌ كار رفته مس، روي و سرب بودند. نتايج نشان داد كه بيشترين غلظت مس در تيمار SBC در عمق 75 سانتي‌متري مشاهده شد كه در مقايسه با بيشترين مقدار آن در تيمار SRC و عمق 25 سانتي متري، 43 درصد كمتر بوده كه اين تفاوت در سطح پنج درصد معني‌دار شد. همچنين بين بيشترين مقدار روي خاك در تيمار SRC و SBC بيش از 4.2 ميلي‌گرم در كيلوگرم اختلاف وجود داشت و در آبياري زيرزميني 32 درصد روي كمتري جذب خاك شد كه اين اختلاف در سطح پنج درصد معني‌دار شد. متوسط مقدار جذب مس توسط گياه در تيمار SRC برابر با 4.97 ميلي‌گرم در كيلوگرم بود كه در مقايسه با تيمار شاهد و SBC به ترتيب 80 و 70 درصد افزايش جذب مس رخ داد و اين تفاوت در سطح يك درصد معني‌دار شد. به طوركلي مي‌توان بيان كرد كه حركت از بالا به پايين (SRC) نسبت به حركت از پايين به بالاي فلزات سنگين (SBC)، بيشتر بوده و اين موضوع قابليت استفاده از آب آلوده به فلزات سنگين در آبياري زيرزميني را نشان مي‌دهد.