تحليل شاخص‌هاي كمبود آب و شبكه حكمراني آب در برنامه پنج‌ساله ششم توسعه ايران

در راستاي تشديد بحران آب در ايران، علاوه بر عوامل اقليمي و محيطي، مديريت‌هاي نامناسب در زمينه مديريت منابع آب در سه دهه اخير، استفاده بي‌رويه از آب‌هاي سطحي و زيرزميني، منابع آب كشور را با مخاطرات جدي روبه‌رو كرده است. به‌همين منظور در پژوهش حاضر، در ابتدا وضعيت بحران آب در استان‌هاي كشور با استفاده از دو شاخص پايداري آبي WSIو Falkenmarkمورد ارزيابي قرار گرفت. سپس مواد قانوني مرتبط با حكمراني آب كه به‌صورت مستقيم و غيرمستقيم در برنامه ششم توسعه جمهوري اسلامي ايران آمده است مشخص شدند و در ادامه مورد تحليل قرار گرفتند. در همين راستا، شاخص پايداري آب (WSI) و شاخص Falkenmark به‌ترتيب بر اساس متوسط سالانه توليد و مصارف آب و مقدار سرانه منابع آب تجديذپذير به‌تفكيك استان‌ها، محاسبه شد. نتايج پژوهش نشان داد كه طبق شاخص پايداري آب (WSI)، از نظر ميزان مصرف منابع آب، اكثر استان‌هاي كشور، در طبقه برداشت متوسط تا زياد قرار مي‌گيرند. بر اساس طبقه‌بندي مقادير شاخص Falmenmarkاكثر استان‌هاي كشور از نظر بحران آب در وضعيت بحراني تا كمبود مطلق قرار دارند. علاوه براين، نتايج نشان داد كه حكمراني آب در كشور هم‌چنان به‌صورت سلسله‌مراتبي است و با رويكرد بالا به پايين و با تمركز بر قدرت مديريت دولتي اداره مي‌شود. البته در برنامه ششم توسعه، وجود نهادهاي غيردولتي و توجه به سازمان‌هايي با مشاركت مردمي در طرح‌هاي مديريتي از نكات مثبت و اميدواركننده حكمراني آب به‌حساب مي‌آيد. جمع‌بندي نتايج تحقيق بر توجه هرچه بيش‌تر به نهاد‌هاي غيردولتي در بحث مديريت منابع آب تاكيد دارد و بايد وظايف و مواد قانوني بيش‌تري در ارتباط با اين نهادها در نظر گرفته شود.