كاربست نظريه پيوستگي جيمز روزنا در تحليل سياست منطقه‌گرايي دوره پهلوي دوم

The Application of James Rosenau's Theory of Continuity in the Analysis of Regionalism in the Second Pahlavi Regime

هدف پژوهش حاضر بررسي منطقه‌گرايي ايران در دوره پهلوي دوم بر اساس رويكرد نظري جيمز روزنا و با استفاده از متغيرهاي شخصيت تصميم‌گيرنده، نقش، حكومت، جامعه و متغير نظام بين‌الملل است. روش پژوهش توصيفي- تحليلي بوده و نتايج نشان داد كه دو متغير نظام بين‌الملل و شخصيت تصميم‌گيرنده مهم‌ترين متغيرهاي تأثيرگذار بر روند سياست خارجي و منطقه‌گرايي ايران در اين دوره بوده‌اند. سياست منطقه‌گرايي ايران در دوره پهلوي دوم، همسو با ساختار قدرت در نظام بين‌الملل و بر اساس خوانش منافع ملي صورت گرفته است. ضمن اينكه ايران در اين دوره، متأثر از ساختار نظام دو قطبي و جنگ سرد، همچنين بر اساس روحيات و شخصيت محمدرضا شاه، به عنوان مهم‌ترين فرد در تصميم‌گيري و اجراي سياست خارجي، خواهان كسب برتري و سركردگي در منطقه بوده است.

The purpose of the present study is to review Iran's regionalism in the second Pahlavi regime based on James Rosenou's theoretical approach by using its variables including decision making personality, role, government, community, and international system. The method of study is descriptive analysis and the results showed that the two variables of international system and decision making personality are the most important variables effective on the process of foreign policy and Iran's regionalism in that time period. Iran's regionalist politics in the second Pahlavi regime have been in line with power structure in the international system and based on national interests. Furthermore, Iran in that period, under the influence of bipolar structure and cold war and based on Mohammad Reza Shah's temperament and personality as the most important person in decision making and implementation of foreign policy demanded superiority and authority in the region.