بازجستي در ملاكهاي بنيادين شريعت در قانونگذاري(مذاق شريعت) با رويكردي بر سيرۀ رضوي و آراي مقام معظم رهبري

هدف: مذاق شريعت كه مراد از آن سبك و سياق شارع در جعل احكام است و ملاكهاي بنيادين شريعت را در امر تشريع و جعل قوانين در بر مي‌گيرد، از جمله اموري است كه براي استنباط و ارزيابي احكام، مورد توجه فقيهان قرار گرفته است. هدف از جستار حاضر، تبيين مصاديق مذاق شريعت و ايضاح ملاكهاي بنيادين شرعي در امر قانونگذاري با رويكردي بر سيرۀ امام رضا(ع) و آرا و سخنان مقام معظم رهبري بود. روش: اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي و با مراجعه به منابع كتابخانهاي انجام شده است. يافته‌ها: قطعي‌ترين اصولي كه از سوي شارع در جعل احكام در نظر گرفته شده است، عبارتند از: 1. رعايت مصلحت؛ 2. عقلايي بودن؛ 3. عادلانه بودن؛ 4. رعايت تسهيل و آسان‌گيري؛ 5. عدم تحريك عواطف و جلوگيري از نزاع. نتيجه‌گيري: از بررسي روايات امام رضا(ع) و سيرۀ عملي ايشان دريافتيم كه ايشان در احاديث متعددي به مصاديق مذاق شريعت اشاره كرده و همواره سعي در اقدام بر اساس سبك و سياق مورد پذيرش شارع داشته‌اند. با امعان نظر در بيانات مقام معظم رهبري نيز دريافتيم كه مذاق شريعت در انديشۀ ايشان از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است؛ به گونه‌اي كه هر يك از ملاكهاي ذكرشده، در دفعات متعدد در سخنراني‌ها و استفتائات ايشان نمود پيدا كرده و در حوزه‌هاي گوناگون مورد توجه ايشان واقع شده است.