شناخت و كاركرد قبض انبار در حقوق ايران و تطبيق با قانون تجارت ايالات متحده آمريكا

Recognition and functioning of warehouse receipt in Iran’s law and comparing with US Uniform Commercial Code

قبض انبار از جمله اسناد تجاري در مفهوم عام است كه تاكنون در نظام حقوقي ايران كمتر مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. لذا در اين مقاله با استفاده از روش توصيفي – تحليلي ابتدا شناخت و ماهيت اين سند تجاري و سپس كاركرد آن در دو نظام حقوقي ايران و ايالات متحده آمريكا مورد بررسي قرار گرفته است. از نظر پيشينه تاريخي قبض انبار از سال 1340 هجري خورشيدي وارد ادبيات حقوقي ايران شد، هر چند كه بازرگانان قبل از آن نيز در مبادلات تجاري از آن استفاده مي نمودند. به لحاظ ماهيت و نوع سند به نظر ميرسد در حقوق ايران قبض انبار داراي كاركردي وثيقه اي و رهني است و پس از سپردن كالا به انبارهاي عمومي، انباردار موظف به صدور قبض رسيد و تحويل آن به شخصي كه كالا را به انبار سپرده، خواهد بود. اين سند كه دليل مالكيت كالاست از طريق ظهرنويسي قابل واگذاري به ديگران است. در نظام حقوقي فدرال و قانون يكنواخت تجارت آمريكا نيز قبض انبار ماهيتي وثيقه اي داشته و از قابليت ظهر نويسي و همچنين در وجه حامل بودن برخوردار است. انبار ممكن است بين قوانين فدرال و يا ايالتي يكي را انتخاب كند. در سطح ملي نيز ممكن است رويه واحدي در موضوع قبض انبار حاصل نشود، اگرچه برخي از ايالت ها از نزديك بر انبارها نظارت دارند.

Recognition and functioning of warehouse receipt is one of the legal issues that was not studied in Iran’s law. Therefore, in this article firstly recognition and legal nature of warehouse receipt and secondly functioning of this instrument in Iran’s and US law were considered. Historically, warehouse receipt has entered in Iranian law’s litreture since 1961. Although, merchants have used aforesaid instrument prior sch time. In Iran’s law, this instrument has the collateral role. After submission of the commodity to the public warehouse, stockman is obliged to issue the warehouse receipt. This instrument is the proof of title of the commodity and it could be trasfered to the third party through endorsement. In Federal legal system and US Uniform Commercial Code, this instrument has the collateral, endorsable and bearing role. Warehouse owner may select one of the Federal and/or state regulation. In local level, it is possible not to meet unified procedure in warehouse receipt issue. Although, several states supervise on warehouse directly.