پديد آورندگان :
محسني، الهه دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد - گروه حقوق، مشهد، ايران , سينم تك، گولن دانشگاه باهچه شهير - گروه حقوق مدني و حقوق تعهدات، استانبول، تركيه , هلال، غفران دانشگاه اردن - دانشكدۀ حقوق - گروه حقوق بين الملل عمومي، امّان (عمّان)، اردن
كليدواژه :
تعهدات زناشويي , حق آزادي رفت و آمد , خروج از كشور , زن شوهردار , سفر , گذرنامه , ممنوع الخروجي
چكيده فارسي :
آزادي رفت و آمد و تعيين اقامتگاه از حقوق اساسي افراد بشر است كه در اسناد بين المللي حقوق بشري و قوانين اساسي بسياري كشورها بر آن تأكيد شده است. در چند دهۀ گذشته، در قريب به اتفاق قوانين كشورهاي دنيا تحولات چشمگيري در زمينۀ حقوق، آزادي ها و اختيارات زنان در روابط خانوادگي و اجتماعي صورت گرفته است. يكي از جلوه هاي اين تحولات مربوط به شرايط و محدوديت هاي حاكم در زمينۀ خروج زنان از كشور است. در اين پژوهش با استفاده از منابع كتابخانه اي و با رويكرد تطبيقي به بررسي اسناد بين المللي حقوق بشري و همچنين مقررات كشورهاي مختلف به ويژه كشورهاي مسلمان و تحولات آنها در گذر زمان در خصوص شرايط قانوني خروج زنان شوهردار از كشور مي پردازيم. هدف اين مطالعه، شناخت تحولات اخير كشورهاي دنيا به ويژه كشورهاي مسلمان پيرامون حقوق فردي و خانوادگي زنان در موضوع مورد بحث و جايگاه حقوق ايران در اين ميان است. به اين منظور، قوانين يازده كشور (فرانسه، تركيه، تونس، مراكش، الجزاير، مصر، كويت، اردن، عربستان سعودي، افغانستانِ پيش از استقرار حكومت طالبان در 2021، و ايران) مورد بررسي قرار ميگيرد. اين پژوهش نشان مي دهد در ميان كشورهاي مورد بررسي، تنها حقوق ايران خروج زنان را منوط به اجازۀ شوهر كرده است؛ درحالي كه ديگر كشورها اهليت و استقلال زن شوهردار را در اين زمينه همچون مرد متأهل، با تفاوتهايي بهرسميت شناخته اند. در مقابل، راهكارهاي قانوني گوناگوني به عنوان قواعد عمومي يا اختصاصي ضمانت اجراي تعهدات زناشويي درصورت خروج همسر از كشور در اين نظام هاي حقوقي پيش بيني شده است.
چكيده لاتين :
Liberty of movement and freedom to choose residence is a fundamental human right that is enshrined in international human rights instruments and the constitutions of many countries. During the last decades, in most legal systems around the world significant changes have taken place in the field of women's rights and freedoms in their family and social relations. One of the manifestations of these developments is related to the conditions and restrictions in the field of women’s travelling abroad. In this paper, using library resources and with a comparative approach, we examine international human rights instruments as well as the regulations of different countries, especially Muslim countries, and their developments over the time regarding the legal conditions for married women to leave their own country. The purpose of this study is to identify the recent developments in the world, especially in Muslim countries vis-à-vis the individual and family rights of women and the position of Iranian law in this regard. To this end, the laws of eleven countries as follows are examined: France, Turkey, Tunisia, Morocco, Algeria, Egypt, Kuwait, Jordan, Saudi Arabia, Afghanistan (prior to Taliban control in 2021) and Iran. This study shows that among the countries studied, only Iranian law stipulates that the right of married women to travel abroad is subject to their husbands' consent. Meanwhile, other countries recognize, with some differences, the freedom and independence of married women in this regard. Nevertheless, various legal solutions are provided in these countries in order to ensure the fulfillment of marital obligations in the case where one spouse travels abroad.
