نظريه دين شناسي يا رؤياي روشنفكرانه

جريان روشنفكري كه به گفتۀ ‌بعضي بزرگان از ابتدا در ايران بيمار متولد شده است، ديريست كه علاوه بر حركت بر ضد منافع ميهني و مصالح ملي، ايمان و اعتقاد و اخلاق مردم خصوصاً طبقۀ تحصيلكرده جامعه را به مخاطره افكنده است. روشنفكري، و به طور ويژه روشنفكري ديني كه بايد بر اساس رسالت پيش تعريف شده از خود به دنبال درمان دردهاي اجتماعي و ناهنجاريهاي فرهنگي جامعه با تكيه بر مواريث ديني و ملي و ظرفيت هاي تمدني آن جامعه باشد، اكنون با طرح مباحثي كه هيچ ظرفيت علمي و عقلي براي طرح شدن به عنوان يك نظريه را ندارد از رسالت خويش فاصله گرفته و به جرياني دين ستيز و عقل گريز بدل گرديده است. روشنفكران با ديدگاه هاي دين ستيزانه شان در دهه هاي اخير، كه خود معلول عدم درك صحيح از بافت جامعۀ شيعي ايران و مقتضيات فرهنگي و تربيتي آن است تا كنون در ارائه شفاف يك مانيفست يا يك الگو براي پر كردن نيازهاي اعتقادي و خلأهاي معرفتي كه به زعم آنها دين در تأمين و تدارك آن ناموفق بوده، موفق نشده اند، ‌بلكه با خيالبافي هاي روشنفكرانه و تئوري پردازي هاي غير واقع گرايانه كه هيچ نسبتي با وضع موجود در جامعه ندارد و هم با تربيت ديني متكي به وحي با پيشينه اي به درازاي 15 قرن بيگانه است، هر چه بيشتر سبب گمراهي و سرگشتگي مردم در رسيدن به تراز زندگي معنوي و سعادتمندانه شده اند. در گفتگويي از دكتر سيد يحيي يثربي استاد ممتاز فلسفه و عرفان و از پيشگامان تفكر انتقادي در دورۀ معاصر كه از شاگردان برجستۀ علامه طباطبايي بوده است، تقاضا كردم ديدگاه هاي خود را دربارۀ آنچه جريان روشنفكري در ايران نام دارد و به ويژه روشنفكري ديني با محوريت آراء دكتر عبدالكريم سروش بيان دارند. عليرغم اشتغالات فراوان علمي و پژوهشي، درخواست بنده را صميمانه پذيرفتند، نوشتار ذيل كه ملاحظاتي پيرامون ماهيت مباحث دكتر سروش و بررسي خاستگاه آن با توجه به آخرين ديدگاه وي تحت عنوان «رؤياهاي رسولانه» است، بخش اول از سلسله نقدهاي دكتر يثربي بر مباحث طرح شده از سوي جريان روشنفكري است، كه تقديم محققان و پژوهشگران مي گردد.