الگوسازيARIMA براي بارش سالانه مشهد

گرمايش زمين، الگوي گردش عمومي و الگوي زماني- مكاني بارش را تغيير داده است. كاربرد روش‌هاي آماري در تشريح تغييرات، ابزاري مفيد به شمار مي‌آيند. از آن جا كه بارش به عنوان يك عنصر اقليمي؛ رفتاري غيرخطي داشته، از توزيع نرمال تبعيت نمي‌كند. در نتيجه بهره‌گيري از مدل‌سازي براي شناخت رفتار عمومي بارش امري بسيار كارآمد است. روش‌هاي مختلفي براي مدل‌سازي تغييرات بارش وجود دارد كه از آن جمله مي‌توان به الگوسازي خطي(كمينه قدر مطلق انحرافات، روش كمترين مربعات خطا و...) و غير خطي( الگوي چند جمله‌اي، شبكه عصبي مصنوعي) اشاره نمود. براي انجام پژوهش حاضر از داده‌هاي بارش ايستگاه فرودگاهي مشهد طي دوره آماري 57 ساله( 1960-2016) براي شناسايي رفتار دراز مدت بارش اين ايستگاه بهره گرفته شده است. به منظور بررسي رفتار عمومي بارش مشهد تلاش شد با استفاده از نرم افزار ميني تب(MINITAB)به برازش الگوي مناسب از خانواده چند جمله‌اي و الگوسازي ARIMA پرداخته شود. نتيجه الگوسازي خانوده چند جمله‌اي حاكي ازيك روند درجه دو يا سهمي گونه در بارش مشهد است. از سوي ديگر در خانواده الگوي ARIMA، الگوي (4،1،1) ARIMA كه از ميان بقيه الگوها به نسبت بهتر بود به عنوان الگوي مناسب تعيين شد. همچنين با انجام تبديل باكس- كاكس مجدداً به ارزيابي بارش‌هاي تبديل يافته، مدل‌هاي كانديد و پيش بيني آن‌ها پرداخته شد و نهايتاً مدل گزينش شده براي بارش مشهد الگوي (0،1،1) ARIMA بوده است. لازم به ذكر است كه براساس نتايج حاصل از مدل‌سازي و خروجي‌هاي پيش‌بيني مدل مي‌توان استنباط نمود كه ARIMA خطي براي برازش بر بارش مشهد الگوي مناسبي نيست. از سوي ديگر با توجه به عدم برازنده بودن اين الگو براي بارش مشهد مدل‌هاي گزينش شده نيز با روند موجود در مشاهدات همخواني ندارند و يا به عبارت ديگر مرتبه تفاضل گيري مدل‌ها برابر يك است كه حاكي از روند خطي و نه سهمي در مشاهدات است.