مطالعة تطبيقي حق وثيقه بر مال فكري در قانون نمونة معاملات با حق وثيقة آنسيترال و حقوق ايران

Security Right against Intellectual Property under UNCITRAL Model Law on Secured Transactions and Iranian Law

در قانون نمونۀ معاملات با حق وثيقۀ 2016 آنسيترال امكان ايجاد حق وثيقه بر مال فكري وجود دارد. مال فكري در اين قانون مترادف با حقوق مالي دارندۀ مال فكري بوده، شامل حق بهره‌برداري دارنده از مال فكري، حق منع استفادۀ غيرمجاز از مال فكري، حق مطالبۀ خسارت بابت استفادۀ غيرمجاز از مال فكري، حق ثبت و حق تجديد ثبت مال فكري، حق اعطاي اجازۀ بهره‌برداري از مال فكري به اشخاص ثالث، حق اعطاي اجازۀ انتشار مال فكري، و حق وصول حق‌الامتياز استفاده از مال فكري است. حق وثيقه به سبب قرارداد وثيقه ايجاد مي‌شود. در اثر حق وثيقه دارندۀ مال فكري حقوق خود در مال فكري را براي تضمين يك تعهد ارائه مي‌كند تا در صورت نقض تعهد، وثيقه‌گير حق استفاده از حقوق وي را داشته، به نام دارندۀ مال فكري و براي خود بتواند از اين حقوق به‌منظور جبران عدم ايفاي تعهد استفاده كند. اگرچه تمامي حقوق دارندۀ مال فكري از ديدگاه قانون نمونه ارزش مالي دارد و قابل توثيق است، ولي اين قانون براي دو نوع از حقوق كه ارزش تجاري و اقتصادي دارند حكم داده است كه شامل حق انتقال مال فكري به ديگري و حق اعطاي اجازۀ بهره‌برداري از مال فكري به اشخاص ثالث مي‌شود. در حقوق ايران روشي شبيه روش قانون نمونۀ آنسيترال براي توثيق اموال فكري وجود ندارد. به‌نظر مي‌رسد مي‌توان از قواعد قانون نمونۀ آنسيترال براي قانون‌گذاري در حقوق ايران استفاده كرد.

Under UNCITRAL model, law on secured transaction creation security right against intellectual property has been allowed. References in the model law to intellectual property are to be understood as references to intellectual property rights of an owner of intellectual property. The essence of the rights of an owner is the right to transfer its intellectual property, the right to prevent unauthorized use of its intellectual property and to pursue infringers, the right to register intellectual property and renew registrations, the right to authorize others to use or exploit the intellectual property and the right to collect royalties. Security right arises from security agreement. Under security right, owner of intellectual property provides these rights to secure an obligation. Although all intellectual property rights have a financial value and can be secured from the point of view of the model law, this law provides for two types of rights that have commercial and economic value, including the right to transfer intellectual property and the right to authorize others to use or exploit the intellectual property. It becomes intellectual property to third parties. There is no method in Iranian law similar to the method of the UNCITRAL Model Law for the authentication of intellectual property. It seems that the rules of the UNCITRAL Model Law can be used to legislate in Iranian law.