رفتار مجرمانه، از غايت‌انگاري حكمت عملي سنت تا مكانيسم‌انگاري مدرن

Criminal Behavior, from the Teleology of the Practical Wisdom of Tradition to Modern Mechanism

تبيين رفتار انساني در حكمت عملي سنت براساس ديدگاهي غايت‌انگار صورت مي‌گيرد، به‌گونه‌اي كه از ارسطو تا حكماي اسلامي، در عين تفاوت ديدگاهي كه در اين زمينه دارند، افعال انساني را معطوف به غايات كمالي در نظر مي‌گيرند و از آنجا كه صورت و حقيقت رفتار را به‌ غايت آن باز مي‌گردانند، بر مبناي غايت رفتار و با رويكردي هنجاري به حسن و قبح آن حكم مي‌كنند. اين در حالي است كه با آغاز دورۀ مدرن بستر تبيين رفتار انسان، به رويكرد مكانيستي تحول مي‌يابد و اين تغيير رويكرد در فلسفۀ دكارت به‌طور جدي ظاهر مي‌شود و با هابز بسط مي‌يابد و با اسپينوزا به اوج خود مي‌رسد. در مكانيسم‌انگاري مدرن، رفتار انساني در چارچوب مكانيسم ضروري و علي نيروهاي (اميال) حاكم بر آن تبيين مي‌شود. بر اين اساس تبيين رفتار مجرمانه از غايت‌انگاري حكمت عملي سنت به تلقي رفتار مجرمانه به‌مثابۀ زنجيره‌اي از روابط علي و ضروري مكانيسم طبيعت انساني تغيير رويكرد مي‌دهد. اين تغيير رويكرد، زمينۀ آغازين تحقق هويت اقتصادي جرم در دوران جديد است.

The explanation of human behavior in the practical wisdom of tradition is teleological. From Aristotle to Islamic scholars, despite their differences, human actions are considered to be aimed at perfection, and since they attribute the form and truth of behavior to its purpose, they judge its decency or indecency based on the purpose of the behavior through a normative approach. However, with the beginning of the modern era, the basis for explaining human behavior evolved to a mechanistic approach. This change of approach appeared in Descartes' philosophy, expanded with Hobbes, and culminated with Spinoza. In modern mechanism, human behavior is explained within the framework of a mechanical view of the world and the forces that govern it. Accordingly, the explanation of criminal behavior changes from the traditional teleology of practical wisdom to the perception of criminal behavior as a chain of causal and necessary relationships in human nature. This approach is the starting point for the the economic identity of crime in the modern era.