بررسي بهسازي آب بندان ها در مهار و ذخيره سازي آب هاي سطحي در استان مازندران

Investigation of Water Ponds rehabilitations for Control and Storage of Surface Waters in Province of Mazandaran

يكي از سازه ­هاي ذخيره آب در استان مازندران، آب­ بندان مي­ باشد. آب­بندان در واقع يك استخر ذخيره خاكي و بسيار بزرگ است كه از گود كردن و خاك­برداري يك محدوده و ريختن و كوبيدن و ايجاد ديواره دور اين محدوده به وجود مي‌آيد. آب­هاي مازاد در فصول غيرزراعي در آب­ بندان­­­ها ذخيره مي ­شود و در فصول زراعي از آن بهره ­برداري مي­ شود. با توجه به اينكه اكثر آب ­بندان­­­ها از قدمت زيادي برخوردار هستند و با وسايل مقدماتي احداث شده ­اند داراي عمق كمي مي­ باشند و ديواره ­هاي آنها از استحكام كافي برخوردار نمي ­باشد و با بارش سنگين باران احتمال تخريب ديواره و بروز خسارات وجود دارد؛ و همچنين ميزان هدررفت آب از طريق نشت زياد مي­ باشد و با ورود رسوبات حجم ذخيره آب در آب­ بندان‌ها كاهش يافته است، بنابراين با توجه به موارد ذكر شده آب ­بندان­ها نياز مبرم به لايروبي، افزايش عمق مخزن، تحكيم و تثبيت ديواره دارند. در اين تحقيق 7 آب­بندان در سطح استان با مساحت 690 هكتار در نظر گرفته شد و تاثير بهسازي آنها بر افزايش حجم ذخيره آب و افزايش مهار آبهاي سطحي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان داد كه پس از بهسازي، حجم ذخيره اين 7 آب­بندان 19/35 ميليون مترمكعب افزايش يافت. يعني براي هر هكتار آب­بندان حجم ذخيره پس از بهسازي بطور متوسط، 28043 مترمكعب افزايش مي­ يابد. كه اين افزايش حجم ذخيره براي هر هكتار آب­بندان معادل 185/7 درصد مي­باشد.

The water pond is one of water storage structures in the Mazandaran province. In fact, water pond is an earthen storage pool and very large, that by using rake up and excavation of a range and pouring and banging and creating of wall in this area achieved. Surplus surface waters were stored in these ponds during non-agricultural seasons and used in growing seasons. Since most of the water ponds have a long history and were constructed with basic equipment, they have little depth and the walls have not sufficient strength. The heavy rain may destroy walls and cause damages. Besides, the amount of water loss through leakage is high. With the arrival of sediments, water storage volume in the ponds decreased. Considering the foregoing, the water ponds need to dredging, increasing the depth of the reservoir, consolidation of wall. In this study, seven water ponds in the mazandaran province were considered and the impact of their improvements on increasing the water storage volume and control of surface water were evaluated. The results showed that after rehabilitation, storage volume of Water Ponds 19.35 Mm3 increases, this means that for every hectare of water pond after rehabilitations storage volume on average 28043 m3 increases. that this increase of storage volume for every hectare of water pond is equivalent to 185/7 percent.