تحليل گفتمان ايدئولوژيك آموزش و پرورش ايران پس از انقلاب اسلامي مطالعه موردي گفتمان‌ دولت اصول‌گرايي (1392- 1384)

Analysis of the ideological discourse of Iranian education after the Islamic Revolution A Case Study of the Discourse of the principled Government (2005-2013)

هدف از اين پژوهش؛ تحليل گفتمان- ايدئولوژي دولت اصول‌گرايي در نظام آموزش‌وپرورش ايران و همچنين بررسي رويكرد اين دولت در راستاي بازنمايي گفتمان خود از طريق نظام آموزش‌وپرورش مي‌باشد. تحقيق حاضر يك مطالعه كيفي است كه با استفاده از روش تحليل گفتمان انتقادي فركلاف و روش- نظريه لاكلائو و موفه، به توصيف، تفسير و تبيين ماهيت و عناصر گفتماني آموزش‌وپرورش در اين دوره تاريخي پرداخته است. بر اساس نتايج حاصله از اين پژوهش، مي‌توان اذعان نمود كه؛ دولت‌ اصول‌گرايي در طي مديريت اجرايي خود، براي كنترل، نظارت و اعمال دخالت‌هايي در نظام آموزش‌وپرورش تلاش نموده و در موارد بسياري با تأثيرگذاري بر فرايند تصويب قوانين و همچنين توليد محتوا و اصلاح متون كتب درسي در پي تحول گفتمان فرهنگي- آموزشي موجود و بازنمايي نشانگان گفتمان مسلط از طريق نظام آموزش‌وپرورش بوده‌ است. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد آموزش و پرورش دولت اصول‌گرا از بعد گفتماني از نشانگان سوسيال دموكرات اسلامي فاصله گرفته و به عناصر گفتماني سنت‌گرايي ايدئولوژيك اسلامي نزديك شده است. لذا بر خدامحوري،گسترش عدالت، استقلال و نفي وابستگي، حمايت از محرومان، ايثارگري، بومي‌گرايي، مهرورزي، استكبارستيزي، تكليف گرايي و... در اسناد خود تأكيد دارد. عناصر گفتماني فوق در چهارچوب گفتمان غالب و در راستاي نفي كامل ارزش‌هاي فرهنگي غرب با به چالش كشيدن سامان چيره در نظام بين‌الملل، سوژه‌هاي ديني و انقلابي را بازآفريني مي‌كند. همچنين يافته‌ها نشان مي‌دهد سوژه مدنظر دولت اصول‌گرا، سوژه سياسي است كه با عناصر و دقيقه‌هاي گفتماني نظام سنت‌گراي ايدئولوژيك انطباق دارد.

Aim of this research; Discourse Analysis - The ideology of the principled government in the Iranian education system and also the study of the approach of this government in order to represent its discourse through the education system. The present study is a qualitative study that has described, interpreted and explained the nature and elements of the educational discourse in this historical period using the method of Fairclough critical discourse analysis method and Laclau and Mouffe theory. Based on the results of this study, it can be acknowledged that; The principled government, during its executive management, has sought to control, monitor, and intervene in the education system. In many cases, by influencing the process of passing laws, as well as producing content and modifying textbook texts, it has sought to transform the existing cultural-educational discourse and represent the dominant discourse syndrome through the education system. The research findings show that the education of the principled state has distanced itself from the symptoms of the Islamic Social Democrats in terms of discourse and has approached the discourse elements of Islamic ideological traditionalism. Therefore, it emphasizes on God-centeredness, expansion of justice, independence and denial of dependence, protection of the deprived, self-sacrifice, localism, compassion, anti-arrogance, duty-orientation, etc. in its documents.The above discourse elements recreate religious and revolutionary subjects in the framework of the dominant discourse and in line with the complete negation of Western cultural values by challenging the dominant order in the international system. The findings also show that the subject of the principled state is a political subject that conforms to the elements and discourse minutes of the traditional ideological system.