تأثير خستگي ذهني و عضلاني بر حافظه‌كاري فضايي

مقدمه: خستگي فرايندي تجمعي و تدريجي است. با اين تصور كه با بي‌ميلي براي هرگونه تلاش، كاهش كارايي، هوشياري و درنهايت اختلال در عملكرد همراه است. هدف: هدف از اين پژوهش، تعيين اثر خستگي ذهني و عضلاني بر حافظه‌كاري فضايي بود. روش: روش اجراي اين تحقيق از نوع نيمه تجربي است كه با استفاده از طرح پيش‌آزمون پس‌آزمون انجام شد. شركت‌كنندگان تحقيق حاضر را دانشجويان پسر ۲۰ تا۳۰ ساله دانشگاه شهيد بهشتي در سال ۱۴۰۰ تشكيل دادند كه از بين آن‌ها به روش در دسترس، تعداد ۱۴ نفر با روش جي پاور و براساس مطالعات قبلي به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهاي مورد استفاده در اين مطالعه شامل مقياس خودارزيابي خستگي ذهني، نرم‌افزار كرسي بلاك، نرم‌افزار استروپ و دوچرخه كارسنج مونارك بود. همچنين تحليل داده‌ها با استفاده از آزمون تحليل واريانس با اندازه مكرر و در قالب نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۳ انجام شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه اثر شرايط خستگي ذهني بر حافظه ‌كاري معنادار بوده (P=۰/۰۰۲) و موجب كاهش كارايي حافظه‌ كاري شده است؛ اما شرايط خستگي عضلاني اثر معناداري بر ارزيابي حافظه ‌كاري نداشته است و در اين شرايط عملكرد بهتري در حافظه ‌كاري داشتند (P=۰/۰۶۵). نتيجه‌گيري: نتايج حاصل از پژوهش حاضر بر اهميت نقش خستگي ذهني كه باعث كاهش عملكرد حافظه ‌كاري مي‌شود اشاره دارد و از طرفي اين نوع خستگي مربوط به كاركردهاي شناختي و مغزي مربوط مي‌شود. مي‌توان نتيجه گرفت كه نتايج با رويكرد بالا به پايين منطبق بوده و با ديدگاه‌هاي شناختي مانند نظريه برنامه حركتي تعميم يافته منطبق است.