ارزيابي نقادانه كارآزمايي‌هاي باليني منتشر شده در زمينه تأثير فرآورده‌هاي گياهي بر استرياي بارداري

مقدمه: تلفيق نتايج كارآزمايي‌ها با عملكرد باليني چالش محسوب مي‌شود. نقد اين مطالعات به تصميم‌گيري كمك مي‌كند. به اين منظور مطالعه حاضر با هدف ارزيابي نقادانه كارآزمايي‌هاي باليني منتشر شده در زمينه تأثير فرآورده‌هاي گياهي بر استرياي بارداري انجام شد. روش‌كار: در اين مرور نقادانه متون، مقالات كارآزمايي باليني منتشر شده در بازه سال‌هاي 2017-1972 در رابطه با تأثير استفاده از فرآورده‌هاي گياهي بر كاهش استرياي بارداري در پايگاه‌هاي اطلاعاتيWeb of Science ، PubMed، Embase،Scopus ، Google Scholar، SID، Magiran و با استفاده از كلمات كليدي (Striae gravidarum OR Striae OR Stretch Marks)، (Prevention OR Treatment OR Control)، (Cream OR Gel OR Oil) (استريا يا استرياي بارداري يا خطوط حاملگي)، (پيشگيري يا درمان يا كنترل) و (كرم يا ژل يا روغن) بررسي شدند. در ارزيابي مقالات از آخرين ويرايش چك‌ليست كانسورت (2018) استفاده شد. محدوده امتيازدهي مقالات 450 بود. مقالات بر اساس امتياز كسب شده به سه دسته ضعيف، متوسط و خوب طبقه‌بندي شدند. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از روش‌هاي آمار توصيفي و نرم‌افزار آماري SPSS (نسخه 22) انجام شد. يافته‌ها: از 14 مقاله مورد بررسي، ميزان انطباق كلي كيفيت مقالات مورد بررسي با معيار كانسورت (2018)، 46% برآورد شد. در مجموع بيشترين نقص در قسمت مشاركت ذي‌نفعان و بعد از آن روش‌كار بود. ميانگين كلي نمرات مقالات 18/7±86/20 از حداقل و حداكثر 339 بود. نتيجه‌گيري: كيفيت گزارش كارآزمايي‌هاي باليني بررسي شده در زمينه تأثير استفاده از فرآورده‌هاي گياهي بر كاهش استرياي بارداري در حد مناسب و مطلوبي نمي‌باشد. از آنجايي‌كه بيشترين نقص در قسمت روش‌كار بود، توصيه مي‌شود با استفاده از متخصصين آمار و متدولوژي و ابزارهاي استاندارد مانند كانسورت، جهت خودارزيابي مقالات، اين مشكلات رفع شود.