ارزيابي تاب‌آوري معيشتي روستاهاي هدف گردشگري در مواجهه با خشكسالي (نمونة مورد مطالعه: روستاي قلعه‌نو)

Assessing the livelihood resilience of tourism target villages in the face of drought (Case study: Qaleh Now village)

تأمين معيشت روستاييان و مهم‌تر از آن، پايدار كردن دستگاه‌هاي معيشتي به‌عنوان اصل اساسي در رويكرد غالب برنامه­ريزي توسعة روستايي در عصر حاضر پذيرفته‌شده است. راهكار اصلي دستيابي به اين اصل، ارتقاي سطح تاب­آوري معيشتي جامعة روستايي است تا روستاييان بتوانند در برابر بحران­هاي محيطي و انساني دوام بياورند. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، كاربردي، از حيث روش، تحقيق كمي و كيفي (تركيبي) و روش گردآوري اطلاعات از نوع اسنادي است. اين تحقيق به بررسي اثر پيامدهاي خشك‌سالي بر تاب­آوري معيشتي و روند آن در آينده و حال مي‌پردازد. روند وقوع خشك‌سالي با استفاده از دو شاخص (SPI و ZSI ) موردبررسي قرارگرفته و از شاخص «دمارتن» جهت تأييد آن­ها استفاده شده است. جامعة آماري در اين تحقيق، شامل تمام جمعيت روستا و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان، 291 نفر از روستاييان است. خشك‌سالي به‌عنوان يك عامل محدودكننده براي توسعة پايدار گردشگري روستاي قلعه‌نو و عامل دافعه براي گردشگران به‌حساب مي­آيد؛ لذا امروزه ارزيابي شرايط زيست ‌اقليمي ضمن شناسايي شرايط آسايش اقليمي حاكم بر روستاي قلعه‌نو، به‌عنوان ابزاري كارآمد و مهم در دست برنامه‌ريزان ملي و منطقه‌اي به‌حساب مي‌آيد. شناسايي نقاط بحراني و حساس، ضمن هدايت برنامه­هاي توسعه­اي به مناطق كم‌خطر و مساعدتر سرمايه‌گذاري‌ها را در مناسب­ترين حالت ممكن در حوزه‌هاي مختلف صنعت گردشگري تضمين مي­سازد و همچنين شناسايي نيازهاي پنهان گردشگران و انگيزه­هاي آنان مي­تواند در انتخاب استراتژي مناسب جهت شناخت و توسعة بازار هدف ياري­رسان ما باشد. شناخت و آگاهي از اثرات متقابل خشك‌سالي و گردشگري توسط سياست­گذاران و متوليان صنعت گردشگري باعث اتخاذ سياست‌گذاري‌ها و اقدامات اجرايي مناسب در راستاي توسعة پايدار اين صنعت و افزايش تاب­آوري معيشتي خواهد شد.

Providing livelihoods for villagers and, more importantly, stabilizing livelihood systems has been accepted as a fundamental principle in the dominant approach to rural development planning in the present era. The main way to achieve this principle is to improve the livelihood resilience of rural society so that they can survive in the face of environmental and human crises. The present research is applied in terms of purpose, and also is quantitative and qualitative (combined) in terms of research method and the method of data collection is documentary. This research examines the effect of drought consequences on the livelihood resilience and its future and present trends. The trend of occurring drought is investigated by using two indicators SPI and ZSI and to confirm them the Demartan index is used. The statistical population in this research includes the entire population of the village and the sample size according to Morgan's table is 291 villagers. Drought is considered as a limiting factor for sustainable development of tourism in Qaleh Now village and is repulsive factor for tourists. Therefore, today, assessing biological and climatic conditions, while identifying the climatic comfort conditions prevailing in Qaleh Now village, is considered as an efficient and important tool in the hands of national and regional planners. Identifying critical points, while guiding development plans to less risky and favorable areas, in various areas of the tourism industry ensures investments in the most appropriate way possible, and also, identifying the hidden needs of tourists and their motivation can help us to choose the right strategy for identifying and developing the target market. Recognition and awareness of the interaction effects of drought and tourism by policy makers and those are in charge of the tourism industry will lead to the adoption of appropriate policies and executive measures for the sustainable development of the tourism industry and increase the livelihood resilience.