كليدواژه :
اسيد ساليسيليك , گلرنگ , پرولين , فعاليت انزيم سوپر اكسيد , ديسموتاز
چكيده فارسي :
به منظور بررسي اثر محلول پاشي اسيد ساليسيليك و سلنيوم بر ويژگيهاي فيزيولوژيكي و زراعي گلرنگ در شرايط تنش خشكي، آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. عامل اصلي شامل آبياري در سه سطح، آبياري كامل در فصل رشد (شاهد)، قطع آبياري در مرحله 50 درصد گلدهي و قطع آبياري در مرحله 50 درصد تشكيل طبق بود. عامل فرعي محلول پاشي بوته‌هاي گلرنگ شامل عدم محلول پاشي (شاهد)، محلول پاشي با اسيد ساليسيليك همراه با سلنيوم در نظر گرفته شد. تنش خشكي باعث كاهش عملكرد بيولوژيكي ، اجزاي عملكرد و عملكرد دانه شد. ولي درصد پروتئين، فعاليت آنزيم سوپر اكسيد ديسموتازي و ميزان پرولين را افزايش داد. همچنين بيشترين اثر منفي تنش خشكي در مرحله گلدهي مشاهده شد به طوري كه تنش مرحله گلدهي سبب افت 49 درصدي عملكرد دانه و 33 درصدي زيست توده گلرنگ شد. محلول پاشي سبب بهبود عملكرد، اجزاي عملكرد و فعاليت سوپر اكسيد ديسموتازي نسبت به عدم محلول پاشي (شاهد) شد. بين تيمارهاي محلول پاشي در عملكرد دانه و فعاليت سوپر اكسيد ديسموتازي تفاوت معني‌داري مشاهده نشد. اما محلول پاشي اسيد ساليسيليك با 7198 كيلوگرم در هكتار، بيشترين زيست توده را نشان داد. محلول پاشي در شرايط عدم تنش و تنش خشكي سبب افزايش درصد روغن دانه شد، به طوري كه در آبياري كامل و تنش مرحله گلدهي به ترتيب محلول پاشي اسيد ساليسيليك با 24 درصد و محلول پاشي اسيد ساليسيليك با سلنيوم با 28 درصد، بيشترين درصد روغن را دارا بودند. تيمارهاي محلول پاشي موجب افزايش ميزان پرولين در شرايط تنش نسبت به شاهد شد و در تنش مرحله گلدهي، محلول پاشي اسيد ساليسيليك و سلنيوم با 11 ميكرومول بر گرم وزن تر گياه بيشترين ميزان پرولين را نشان داد. مرحله گلدهي در گلرنگ از نظر نياز گلرنگ به آب، مرحله بحراني بوده وتنش در اين مرحله اثر منفي بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه دارد. تيمارهاي محلول پاشي با افزايش فعاليت آنزيم آنتي اكسيدانت (سوپر اكسيد ديسموتاز) و افزايش ميزان پرولين و تنظيم اسمزي سبب بهبود شرايط گياه شدند.
چكيده لاتين :
In order to investigate the effect of salicylic acid and selenium foliar application on physiological characteristics and yield and yield components of safflower under drought stress conditions, an experiment was conducted as split plots based on randomized complete blocks design with three replications. The main factor included irrigation in three levels, complete irrigation during growing season (control), cutting irrigation at 50 percent flowering stage and cutting irrigation at 50 percent head forming stage. Sub factor was considered foliar application of safflower plants including nonspraying (control), foliar application by salicylic acid, selenium and salicylic acid with selenium. Drought stress reduced biologic yield, yield components and grain yield, but it increased protein percentage, the superoxide dismutase activity and proline concentration. Also, the highest negative effect of drought tension was observed in flowering stage, so that stress at flowering stage reduced 49 percent grain yield and 33 percent biomass of safflower. Foliar application improved yield, yield components and superoxide dismutase activity compared to non-spraying (control). However, between foliar application treatments in grain yield and superoxide dismutase activity, no significant difference was observed, but foliar application of salicylic acid with 7198 kg ha-1 showed the highest biomass. The foliar application in stress and non-stress conditions increased grain oil percentage, so that in complete irrigation and flowering stage stress , the highest grain oil percentage was belonged to salicylic acid foliar application with 24 percent and salicylic acid foliar application with selenium 28 percent. The foliar application treatments increased proline concentration in stress conditions compared to control and at flowering stress stage, salicylic acid and selenium foliar application with 11 micro Mol per gram fresh plant weigh showed the highest proline concentration. Keywords: Grain yield, Oil percentage, Proline and Safflower. .
