مقايسه محتواي درس تاريخ ادبيات پيش از اسلام در علوم و فنون ادبي (1)، پايه دهم با كتاب تاريخ ادبيات (1) متوسطه قديم

A comparative study of Pre-Islamic Persian languages and literature topic in the old and new educational system books

از نظر تاريخي، زبان‌هاي ايراني را براساس تحول، به سه دوره تقسيم‌ مي‌كنند: باستان، ميانه و نو. در كتاب‌ تاريخ ادبيات(1) متوسطه قديم و همچنين در كتاب علوم و فنون ادبي(1) متوسطه جديد، يك درس به زبان، خط و آثار ادبي دوره‌هاي باستان و ميانه تخصيص داده شده است. هدف از نگارش اين مقاله، مقايسه كميت و كيفيت محتواي اين دو درس است. روش كار توصيفي است. بررسي نشان داد كه تعداد صفحات مربوط به اين موضوع، در كتاب سال دهم متوسطه جديد 1398، نسبت به كتاب چاپ سال 1392 به نصف تقليل يافته است. در متوسطه قديم سه مورد و در متوسطه جديد موارد بسياري براي تصحيح مشخص گشت. تحليل جدول صفحه 39 كتاب علوم و فنون ادبي(1) نشان داد كه از 36 مورد مقايسه نشانه‌هاي خطي، 30 مورد نادرست يا ناكامل است و دلايل و پيشنهادات لازم براي اصلاح جدول ارائه گشت. همچنين تاكيد شد كه زبان فارسي باستان تنها يكي از زبان‌هاي دوره باستان ايران است و نبايد معادل با آن دوره به كار برده شود. بررسي بخش آثار ادبي مكتوب پيش از اسلام، نشان داد كه شعر در دوره باستان و ميانه زبان فارسي وجود داشته است. در زبان اوستايي، وزن دسته‌اي از اشعار هجايي و بعضي ديگر ضربي بوده است. در دوره ميانه، گروه زبان‌هاي غربي، وزن اشعار هجايي يا ضربي تشخيص داده شده است.

Based on historical categorization, Iranian languages are divided into three main periods: ancient, middle and new. In human science branch of high school books, there is a lesson about Pre-Islamic Persian literature, languages and their alphabets, consisting of ancient and middle Persian era. This article is a descriptive comparative study of the mentioned lesson, in old and new educational system books, based on the publication years 1392(2013) and 1398(2019). The study indicated that the designated pages to pre-Islamic Persian literature were cut into half in the new educational system. In the old book, three items were noted to be corrected. In the new book, three sentences with incomplete or mistaken information were found. In the table at page 39 which was designed to compare Old Persian alphabet to Avestan and New Persian alphabet, from 36 comparisons, 30 items needed to be corrected ,completed or deleted. This result indicated that the content quality in the new educational book had decreased. Also; the study showed the necessity of distinction between Old Persian as one language and Iranian ancient languages as a group in ancient Iran. In the literary part, tonic and syllabic poem measure in Ancient Persian and Middle Persian languages was discussed and examples were presented.