گفتمان مشروطيت و كشف سه‌گانه‌هاي؛ عقلانيت، ايدئولوژي و قدرت (مطالعه موردي 25 نشريه از مطبوعات دورۀ مشروطيت تبريز)

گفتمان؛ نيرويي است كه از رابطه و تعامل سه‌گانه‌هاي؛ عقلانيت، ايدئولوژي و قدرت به وجود مي‌آيد و براي تدابير سياسي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. با شناسايي سه‌گانه‌هاي؛ عقلانيت، ايدئولوژي و قدرت مي‌توان به هستي‌شناسي گفتمان پي برد و بالعكس از طريق شناسايي گفتمان‌ها نيز مي‌توان سه‌گانه‌هاي زمان را ترسيم نمود. ازآنجايي‌كه ورود واژۀ مشروطيت به ادبيات سياسي و كاركردهاي چهارگانه گفتمان سازي؛ اعم از اجبار، انتقاد، پنهان‌كاري و سرانجام مشروعيت زايي يا مشروعيت زدايي در تعامل عقلانيت، ايدئولوژي و قدرت در بستر و قابليت‌هاي ادبيات مخصوصاً حوزه مطبوعات محقق شد با بررسي و تحليل گفتمان‌هايي كه از طريق نشريات دورۀ مشروطيت در تبريز حرارت مي‌گرفت سه‌گانه‌هاي دوره مشروطيت قابل تشخيص است. در اين راستا در پژوهش حاضر ابتدا 25 نشريه از دوره مشروطيت بين سال‌هاي اوج با گونه‌هاي مختلف انتخاب و ازنظر محتوا، رويكرد و اهداف مورد بررسي قرار گرفته و نتيجه‌گيري مي‌شود سلطنت‌طلبي، روشنفكري اعم از ليبراليسم و سوسياليسم، روحانيت اعم از قرائت‌هاي شريعت مداري، عدالت‌خواهي و نوگرايي سه‌گانه غالب جامعه را در اختيار داشته‌اند.