تحليلي بر علايق ژئوپليتيكي -ژئواكونوميكي موثر بر روابط ايران و چين با محوريت انرژي

صاحب‌نظران حوزه اقتصاد‌سياسي و معرفت روابط بين‌الملل با استناد به روند‌هاي جاري قرن حاضر، اعتقادشان بر اين امر استوار است كه صفحه‌ي شطرنج اقتصاد جهاني با تمام پيچيدگي‌هاي خاص خود شاهد اهميت روزافزون رشد اقتصادي و تغيير نگرش بيشينه‌سازي قدرت از حوزه‌ي نظامي به حوزه‌ي اقتصاد به‌عنوان مهم‌ترين پارادايم اقتصاد‌سياسي در عصر حاضر خواهد بود. متاثر از تغيير نگرش مزبور، پايه‌هاي اقتصاد جهاني امروز بيش از هر عامل ديگري بر محور انرژي استوار شده است كه اين امر به نوبه خود نه‌تنها مقوله امنيت‌انرژي و رقابت‌هاي بين‌المللي بر سر دستيابي به اين منبع راهبردي را براي همه كشورهاي جهان در بالاترين اولويت قرار داده، بلكه تعاملات و رقابت قدرت‌هاي بين‌المللي را وارد فصل‌نويني كرده است. در اين بين جمهوري‌خلق‌چين از جمله قدرت‌هاي بين‌المللي نوظهوري است كه‌ در فرآيند گذار از حاشيه به متن نظام بين‌الملل پساشوروي، با توجه به رشد رو به تزايد اقتصادي و نياز روزافزون به مصرف انرژي، در استراتژي كلان بلندمدت خود برقراري رابطه و سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي مختلف صنعت توليد انرژي در كانون‌هاي مهم توليد انرژي در مناطق مستعدي چون آسياي‌غربي به عنوان بخش مهمي از بيضي استراتژيك انرژي را در راستاي كاهش آسيب‌پذيري و متنوع‌سازي منابع انرژي وارداتي خود بيش‌ازپيش در دستوركار قرار داده است. حال باتوجه به موارد فوق‌الذكر سوالي كه نگارنده پژوهش حاضر با روشي آينده‌پژوهانه و با بكارگيري مولفه‌هاي تيوري مجموعه امنيت منطقه‌اي درصدد پاسخ به چرايي آن برآمده اين است كه قدرت نوظهور چين در راستاي تامين امنيت‌انرژي خود از كانون‌هاي مهم انرژي چون آسياي‌غربي با چه چالش‌ها و فرصت‌هايي روبرو است؟ طبق نتايج پژوهش حاضر، متاثر از شرايط ژيوپليتيك، ژيواستراتژيك و ژيواكونوميك منطقه‌ي مزبور، قدرت نوظهور چين به‌عنوان يكي از مصرف‌كنندگان بزرگ عرصه‌ي انرژي در راستاي بهره‌گيري از منابع انرژي منطقه‌ي مذكور با چالش‌هاي ژرفي از جنس حضور پررنگ و گسترده ايالات‌متحده به‌عنوان مهمترين مانع سياسي استراتژيك، گرايش دارندگان منابع انرژي به‌سمت غرب (به‌غير ايران)، بحران‌هاي سياسي اقتصادي و اجتماعي داخلي حكام عرب منطقه مواجه است؛ كه هريك به‌نوبه خود مي‌توانند امنيت عرضه انرژي پكن را با اختلال روبرو است. اما در نقطه‌ي مقابل پكن مي‌تواند از اقتصاد انرژي منطقه‌ي مزبور در راستاي تداوم رشد رو به تزايد خود كه طي ساليان اخير تجربه كرده بهره‌گيري نمايد.