پديد آورندگان :
سيمايي، نوا دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده مديريت و اقتصاد - گروه مديريت فناوري اطلاعات، تهران. ايران , قاضي نوري، سپهر دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده مديريت و اقتصاد - گروه مديريت فناوري اطلاعات، تهران. ايران , ملكي، علي دانشگاه صنعتي شريف - پژوهشكده سياستگذاري، تهران، ايران , شايان، علي دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده مديريت و اقتصاد - گروه مديريت فناوري اطلاعات، تهران. ايران
كليدواژه :
تنوع بخشي مرتبط , تنوع بخشي غير مرتبط , پيچيدگي اقتصادي , فضا محصول
چكيده فارسي :
هرچند واكاوي علل، عوامل و مختصات مسيرهاي توسعه يافتگي كشورها، همواره از زمينه‌هاي مورد علاقه پژوهشگران بوده، اما تنها در سال‌هاي اخير محققان به دنبال كمّي كردن و ارائه شاخص براي اين مسيرها بوده اند. يكي از رويكردهاي نوآيند در اين رابطه «اطلس پيچيدگي اقتصادي» نام دارد كه با اين هدف بنيان گذاشته شده است. بر اساس اين رويكرد، مشخص مي شود كه اگرچه معمولاً كشورهاي توسعه يافته، رشد اقتصادي خودرا بر اساس مسير"تنوع‌بخشي مرتبط" بنيان نهاده اند؛ يعني به سمت صنايع مشابه صنايع موجود خود حركت كرده اند؛ اما در سال هاي اخير مشاهده شده است كه كشورهايي نيز از مسير تنوع‌بخشي غيرمرتبط براي توسعه ي خود بهره برده اند. در اين ميان، سؤال اين است كه مسير توسعه ي ايران چگونه بوده است؟ مرتبط يا غيرمرتبط؟ براي پاسخ به اين سؤال ها، مقاله حاضر، 92 كشور و 727 محصول از سال 1962 تا 2016 را مورد بررسي قرار داده تا اولاً مسيرهاي توسعه غيرمرتبط كشورها را بشناسد و ثانياً از طريق مقايسه تحليلي، به درك بهتري از مسير طي شده ايران دست يابد. نتايج نشان داد كه تمركز در صنايعي مانند صنعت نفت و معدن كه درزمره صنايع اوليه است از يك‌سو و تعداد كمِ محصولات غيرمرتبط از سوي ديگر، باعث شده است، ايران در صنايعي كه عمدتاً بر منابع طبيعي استوار است به دام افتاده و نتواند در مسير توسعه ي خود به سمت محصولات متنوع تر گام بردارد.
چكيده لاتين :
Although the analysis of paths and factors of countries development has always been a field of interest for researchersAlthough the analysis of the causes, factors and features of the countries’ development pathways has always been a field of interest for researchers, only in recent years, researchers have sought to quantify the distinctive attributes of national development pathways. One of the innovative approaches developed to this end, is entitled “Economic Complexity Atlas”. Based on the assumption that most of the developed countries have pursuit the pathway of related diversification for economic growth, that is, moving towards industries similar to their existing industries, it maintains that, there are a few countries which have taken advantage of unrelated diversity for their development. The question is what has been the development path of Iran? Using related or unrelated diversification? To answer these questions, the present article examines 92 countries and 727 products from 1962 to 2016, to, identify, first, the unrelated development paths of the countries and second, through analytical comparison, to gain a better understanding of the path pursued by Iran. The results showed that the focus on industries such as the oil and mining industry, which is one of the primary industries on the one hand, and the small number of unrelated products on the other hand, has caused Iran to be trapped in the industries that rely mainly on natural resources; therefore, it cannot move toward the path with more diverse products.
